Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 20 grudnia 2019 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: Sędzia Bartek Męcina

protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2019 roku w Ł.

sprawy z powództwa (...) spółka z o.o. w B.

przeciwko M. G.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanej M. G. na rzecz powoda (...) spółka z o.o. w B. kwotę 3.276,77 zł (trzy tysiące dwieście siedemdziesiąt sześć złotych siedemdziesiąt siedem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

2. nie obciąża pozwanej kosztami procesu,

3. przyznaje ze Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi na rzecz r. pr. M. B. kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.

Sygn. akt VIII C 1957/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 czerwca 2018 roku złożonym w Sądzie Rejonowym w Białymstoku powód (...) Sp. z o.o. w B., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wystąpił przeciwko pozwanej M. G. o zapłatę kwoty 3.276,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód podniósł iż w dniu 31 sierpnia 2016 roku zawarł z pozwaną umowę pożyczki gotówkowej nr (...), którą pozwana zobowiązała się spłacić w ratach zgodnie z harmonogramem spłat. W dniu 29 marca 2017 roku pozwana złożyła wniosek o zmniejszenie wysokości, który w dniu 12 kwietnia 2017 roku został uwzględniony poprzez obniżenie wartości rat do kwoty 150 zł miesięcznie. Pomimo tego pozwana uchybiała spłacie zaciągniętego zobowiązania. Wobec bezskuteczności kierowanych do dłużniczki wezwań do zapłaty powód pismem z dnia 25 października 2017 roku wypowiedział umowę. Powód wyjaśnił również, że na dochodzoną kwotę składają się: kapitał – 3.162,30 zł, odsetki – 144,54 zł + 87,69 zł, dodatkowe opłaty – 18 zł, przy czym zobowiązanie pozwanej zostało pomniejszone o kwotę 135,76 zł tytułem należnych do zwrotu opłat administracyjnych.

(pozew 3-5)

W dniu 23 lutego 2018 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu.

Nakaz ten pozwana zaskarżyła sprzeciwem w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Pozwana podniosła zarzut niewłaściwości miejscowej, nieistnienia zobowiązania, nieudowodnienia roszczenia co do zasady i wysokości oraz braku legitymacji czynnej powoda. Ponadto wniosła o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie pełnomocnika z urzędu powołując się na trudną sytuację majątkową i zdrowotna (choroba psychiczna).

Postanowieniem z dnia 11 maja 2018 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi, jako właściwemu miejscowo i rzeczowo.

(nakaz zapłaty k. 32, sprzeciw k. 38-41, postanowienie k. 52-56)

Postanowieniem z dnia 12 września 2018 roku referendarz sądowy zwolnił pozwaną od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla niej pełnomocnika z urzędu.

(postanowienie k. 69)

W odpowiedzi na sprzeciw pełnomocnik powoda podtrzymał pozew. Wskazał, że sytuacja finansowana pozwanej pozostaje bez wpływu na zasadność dochodzonego w sprawie roszczenia, a także, iż sam fakt leczenia psychiatrycznego pozwanej nie wpływa na ważność przedmiotowej umowy.

(pismo procesowe k. 76-77)

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik pozwanej z urzędu wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, które nie zostały pokryte w całości, ani w części. W uzasadnieniu wskazał, iż pozwana spełniła pożyczkę w całości, ponadto zakwestionował postanowienia umowne dotyczące prowizji oraz opłaty administracyjnej wskazując, iż mają one niedozwolony charakter i stanowią próbę obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, a także naliczone przez powoda opłaty windykacyjne.

(pismo procesowe k. 80-81v.)

W toku dalszego procesu stanowiska stron nie uległy zmianie. Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnicy stron nie stawili się.

(protokół rozprawy k. 102-103, k. 111)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 sierpnia 2016 roku pozwana M. G. zawarła z powodem umowę pożyczki gotówkowej nr (...), zgodnie z treścią której, udzielono jej pożyczki w kwocie 4.846,48 zł, która obejmowała kapitał pożyczki – 3.000 zł, prowizję – 877,50 zł, opłatę administracyjną – 570 zł oraz odsetki umowne 398,98 zł. Przyznaną kwotę pozwana zobowiązała się spłacić w 20 ratach w wysokości: pierwsze 19 rat – po 242,32 zł każda, ostatnia rata – 242,40 zł, płatnych do ostatniego dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 30 września 2016 roku. Niespłacenie raty pożyczki w całości lub w części w ustalonym terminie skutkowało powstaniem zadłużenia przeterminowanego, od którego pożyczkodawca był uprawniony naliczać odsetki w wysokości równej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Pożyczkodawca był ponadto uprawniony do wdrożenia działań windykacyjnych, a w przypadku braku zapłaty pełnych rat pożyczki za co najmniej 2 okresy płatności, do wypowiedzenia umowy po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 14 dni. Termin wypowiedzenia nie mógł być krótszy niż 30 dni.

(z akt o sygn. II Cps 27:19: zeznania świadka A. N. k. 20-21 skróconego protokołu rozprawy; umowa pożyczki k. 17-19, wniosek k. 20, formularz informacyjny k. 21-22, harmonogram spłat, okoliczności bezsporne)

W wyznaczonym terminie pozwana spłaciła pierwszych 6 rat pożyczki dokonując wpłat po 243 zł każda. W piśmie z dnia 29 marca 2017 roku pozwana zwróciła się do powoda o zawarcie aneksu do umowy i zmniejszenie raty pożyczki do kwoty 50 zł przy jednoczesnym wydłużeniu okresu kredytowania, a następnie, w dacie wymagalności 7-ej raty uiściła kwotę 50 zł. W odpowiedzi na powyższe powód wyraził zgodę na zmniejszenie miesięcznego zobowiązania do kwoty po 150 zł.

Po obniżeniu wartości rat pozwana nie dokonała żadnej wpłaty na poczet zaciągniętego zobowiązania, w następstwie czego powód skierował do dłużniczki pisemne monity/upomnienia, wzywając do spłaty powstałego zadłużenia pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Pismem z dnia 25 października 2017 złożyła powód wypowiedział umowę pożyczki stawiając całość zadłużenia w kwocie 3.276,77 zł w stan wymagalności. Saldo zadłużenia uwzględniało korektę z tytułu opłaty administracyjnej za okres, przez który umowa przestała obowiązywać w kwocie „-135,76 zł”.

(z akt o sygn. II Cps 27:19: zeznania świadka A. N. k. 20-21 skróconego protokołu rozprawy; wypowiedzenie k. 8, wydruk z systemu k. 9, monit wraz z kserokopią koperty k. 10-11, k. 12-13, upomnienie k. 14, pismo wraz z potwierdzeniem odbioru k. 15, pismo k. 16, dowody wpłat k. 88-91)

Do dnia wyrokowania pozwana nie spłaciła zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Pozwana M. G. ma 68 lat. Mieszka z mężem, z którym ma ustanowioną rozdzielność majątkową. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.024,24 zł miesięcznie oraz wynagrodzenia za pracę w wysokości ok. 450-500 zł miesięcznie. Nie posiada majątku, ani oszczędności. Na utrzymanie mieszkania wydaje miesięcznie ok. 377 zł, ponadto ponosi koszt zakupu żywności (ok. 400 zł), leków (ok. 300 zł), biletu miesięcznego (45 zł), doładowań telefonu (80 zł), spłaca również zobowiązania kredytowe (300 zł).

( oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania z załącznikami k. 42-49)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, których prawdziwość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości Sądu. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął ponadto zeznania świadka.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości i podlega uwzględnieniu.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od wskazania, że strona powodowa oparła swoje żądanie na przepisie art. 720 k.c., w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym. Dopiero wówczas zasadne staje się oczekiwanie od biorącego pożyczkę, że udowodni on spełnienie swego świadczenia umownego tj. zwrot pożyczki (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 r., I ACa 285/12, LEX). Innymi słowy pozwany, od którego powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty powód nie wykaże, że pożyczki udzielił. W niniejszej sprawie fakt udzielenia pozwanej pożyczki nie był przez nią kwestionowany, przy czym powód przedłożył wniosek o pożyczkę wraz z umową pożyczki sygnowane podpisem pozwanej oraz dowody wpłat i wniosek pozwanej o zmniejszenie wysokości rat, w konsekwencji Sąd uznał, że powód wykazał swoje roszczenie co do zasady, co czyni zgłoszony w sprzeciwie zarzut braku legitymacji procesowej czynnej powoda całkowicie bezpodstawnym. W oparciu o twierdzenia powoda Sąd przyjął ponadto, iż na poczet zadłużenia pozwana dokonała wpłat w łącznej kwocie 1.508 zł. Przypomnienia wymaga, że to pozwaną obciążał obowiązek wykazania, że spłaciła zaciągnięte zobowiązanie w całości albo przynajmniej w części większej, aniżeli oznaczonej przez powoda, jeśli z faktu tego chciała wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Powinności tej pozwana nawet nie starała się sprostać. Sąd uznał ponadto, iż po stronie powoda ukonstytuowało się uprawnienie do naliczenia odsetek karnych od zadłużenia przeterminowanego oraz do wypowiedzenia umowy, pozwana zaległa bowiem z zapłatą kwoty znacznie przewyższającej wartość dwóch pełnych rat pożyczki, przy czym powód przedłożył kierowane do pozwanej wezwania do zapłaty poprzedzające złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu wraz z dowodem ich nadania (kserokopią kopert, na których widnieje adnotacja o awizacji).

Kontestując żądanie powoda pozwana zakwestionowała również postanowienia umowne odnoszące się do kosztów pożyczki, jako mające niedozwolony charakter i stanowiące próbę obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych.

Odnosząc się do wywiedzionych przez pozwaną zarzutów w pierwszej kolejności przypomnienia wymaga, że obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, która obok odsetek stanowi wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia pożyczkobiorcy środków finansowych i jest powszechnie stosowana nie tylko przez podmioty oferujące pożyczki krótkoterminowe, ale także instytucje bankowe. Równie dozwolone jest naliczanie w umowie opłat dodatkowych (przygotowawczych, czy też jak w niniejszej sprawie administracyjnej) związanych z obsługą umowy. W omawianym przypadku ustalone przez powoda opłaty (łącznie 1.447,50 zł) nie tylko mieszczą się w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianych art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (zwanej dalej ustawą), ale są od niego znacznie niższe. Maksymalna wysokość wspomnianych kosztów jest bowiem ustalana, stosownie do art. 36a ust. 1 ustawy, poprzez dodanie dwóch wartości: 25% całkowitej kwoty kredytu oraz 30% całkowitej kwoty kredytu obliczonej stosownie do długości okresu spłaty, przy czym wymieniona wartość 30% obowiązuje dla okresu jednego roku. W praktyce oznacza to, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą w skali 6 miesięcy przekroczyć 40% całkowitej kwoty kredytu (25% + 15%), w skali roku 55% (25% + 30%), w skali 2 lat 85% (25% + 60%), a w każdym wypadku 100% całkowitej kwoty kredytu, stosownie do art. 36a ust. 2 ustawy. W niniejszej sprawie, wobec zobowiązania zaciągniętego na 20 miesięcy, limit ten wyrażał się kwotą 2.246,71 zł. Naliczone przez powoda pozaodsetkowe koszty kredytu stanowiły zatem niecałe 65% tegoż limitu. W tym miejscu zaznaczyć należy, że wartości maksymalne przewidziane w art. 36a ustawy zostały ustalone przez ustawodawcę w oparciu o analizę danych dotyczących działalności kredytodawców, odzwierciedlających realia rynku kredytowego. Wyjaśnienia wymaga również, że naliczanie odsetek, choćby w maksymalnej przewidzianej prawem wysokości, nie jest w stanie zrekompensować pożyczkodawcom kosztów prowadzonej przez nich działalności. Jednocześnie nie budzi wątpliwości, że powód prowadzi działalność nastawioną na zysk, a także, że pozwana miała pełną swobodę w wyborze instytucji, u której zamierzała się zadłużyć. Skoro więc pozwana zdecydowała się skorzystać z usług powoda, uznać należy, że akceptowała wysokość naliczanych przez pożyczkodawcę w związku z wnioskowaną kwotą pożyczki, kosztów. Nie sposób przy tym wymagać od pożyczkodawcy, aby na gruncie każdej z udzielanych pożyczek wykazywał wysokość poniesionych przez siebie wydatków, większość z nich ma bowiem stały charakter, niezależny od liczby zawartych w danym okresie umów, a zatem niemożliwe jest ich proste przeliczenie na potrzeby konkretnej umowy. Nieprzeliczalny jest również godziwy zysk, jaki pożyczkodawca ma prawo dla siebie osiągnąć i tu bowiem trudno znaleźć miarę, podług której zysk taki miałby być oceniany. Wysokość tego zysku jest niewątpliwie pochodną realiów rynkowych, te zaś, co jest rzeczą powszechnie znaną, cechuje duży dynamizm zmian. Nie bez znaczenia pozostaje także kwestia związana z niespłacalnością kredytów konsumenckich. W stosunku do instytucji pożyczkowych możliwość weryfikacji części informacji na temat potencjalnego pożyczkobiorcy jest ograniczona, instytucje te ponoszą zatem wyższe aniżeli banki ryzyko kredytowe, rozumiane jako zagrożenie niewywiązania się dłużnika z zobowiązań wynikających z umowy pożyczki gotówkowej. Powtórzenia wymaga, że wybór danego pożyczkodawcy należy wyłącznie do pożyczkobiorcy, to on decyduje u kogo i na jakich warunkach chce się zadłużyć. Wprawdzie naliczona w przedmiotowej umowie prowizja z całą pewnością nie była niska, to jednak pozwana decydując się na pożyczkę oferowaną w sektorze pozabankowym godziła się na jej poniesienie. Pamiętać również należy, że pożyczkobiorca ma możliwość odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, które to działanie rodzi wyłącznie koszty odsetkowe, a więc obiektywnie niewysokie. Oczywiste jest wreszcie, że skoro ustawodawca przewidział możliwość naliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości oznaczonej w art. 36a ustawy, a jednocześnie brak jest przepisów prawa, które zabraniałyby stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, czy też opłaty związane z obsługą umowy, nie sposób przyjąć, aby zastrzegając sporne opłaty powód działał w sposób sprzeczny z ustawą, bądź też dążył do jej obejścia. Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 19 czerwca 2018 roku w sprawie III Ca 686/18, z woli ustawodawcy, takie działanie powoda, które przejawia się naliczeniem pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości przewidzianej art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, jest w pełni dopuszczalne. Nie można zatem stwierdzić, że tego rodzaju zastrzeżenia umowne w istocie mają na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych, skutkując nieważnością umowy w tej części czy też bezskutecznością tego zastrzeżenia z uwagi na jego abuzywny charakter (tak też m.in. Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 5 czerwca 2018 roku, II Ca 340/18, L.; Sąd Okręgowy w Lublinie w wyroku z dnia 26 lipca 2018 roku, II Ca 171/18, L.; Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 20 maja 2019 roku, II Ca 576/19, LEX; Sąd Okręgowy w Świdnicy w wyroku z dnia 30 maja 2019 roku, II Ca 453/19, LEX; Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z dnia 13 sierpnia 2019 roku, III Ca 188/19, LEX). Powyższe stanowisko koresponduje z koncepcją racjonalności polskiego ustawodawcy zgodnie, z którą działanie w ramach przepisów prawa nie powinno zostać uznane za kształtujące obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub zasadami współżycia społecznego. Nieuprawnione jest twierdzenie, by działanie w ramach jasnych i niebudzących wątpliwości co do ich wykładni przepisów ustawy, służącej w istocie ochronie interesów konsumenta, pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy dobrymi obyczajami. Zaznaczenia wymaga również, że nakładając w ustawie o kredycie konsumenckim na pożyczkodawcę szereg obowiązków, ustawodawca nie wprowadził wymogu specyfikowania, w jaki sposób wyliczona została pobrana na gruncie umowy prowizja, tj. jakie konkretnie koszty i ryzyka ma pokryć, czy też zabezpieczyć, a także, jaki planowany zysk pożyczkodawca zakłada na gruncie danej umowy. Gdyby taka intencja istniała, to ustawodawca niewątpliwie nałożyłby na instytucje pożyczkowe obowiązek zawarcia takich informacji w formularzu informacyjnym. Na koniec przypomnienia wymaga, że w związku z wypowiedzeniem umowy powód obniżył wartość zadłużenia z tytułu opłaty administracyjnej stosownie do okresu trwania umowy, tj. o kwotę 135,76 zł. Realnie zatem pozaodsetkowe koszty kredytu były jeszcze niższe, aniżeli wynikało to z treści umowy stron.

Pełnomocnik pozwanej kwestionował ponadto dochodzone przez powoda koszty windykacyjne. Te powód naliczył w zgodzie z postanowieniami umowy, która dopuszczała możliwość obciążenia dłużnika kosztami m.in. pisemnych monitów i upomnień. Sporne kwoty, pobierane przez powoda w wysokości 6 zł (za monit) i 3 zł (za upomnienie), wyniosły łącznie 18 zł. W ocenie Sądu uwzględniając ich niewielką wysokość oraz fakt, iż wiązały się one z podjęciem konkretnych czynności, które niewątpliwie rodziły po stronie powoda określone wydatki związane m.in. z pokryciem kosztu przesyłek, brak jest podstaw do przyjęcia, że mają one zawyżony charakter. W oparciu o doświadczenie życiowe i stawki stosowane przez Pocztę Polską należy uznać, że dochodzone kwoty rekompensowały rzeczywiste wydatki powoda związane z podjętymi wobec pozwanej czynnościami windykacyjnymi. Powód wykazał przy tym, poprzez złożenie kserokopii przesyłek (kopert), że pisemne monity faktycznie były przesyłane dłużniczce.

Na koniec wyjaśnienia wymaga, że sam fakt, iż pozwana leczy się psychiatrycznie nie oznacza, iż w sprawie zaszły okoliczności z art. 82 k.c. skutkujące nieważnością umowy. Pozwana, poza przedłożeniem zaświadczenia lekarskiego o pozostawaniu pod opieką lekarza psychiatry, nie załączyła żadnej dokumentacji medycznej, nie podnosiła również, aby w dacie zawierania umowy pożyczki znajdowała się w stanie wyłączającym swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Nie budzi przy tym wątpliwości, że nie można a priori przyjmować istnienia stanu wyłączającego świadomość osób chorych psychicznie, gdy w danym momencie działać one mogą z wystarczającym rozeznaniem (por. m.in. wyrok SA w Białymstoku z dnia 15 października 2015 roku, I ACa 491/15, L.).

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.276,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lutego 2018 roku do dnia zapłaty.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku, gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze szczególnie trudną sytuację życiową pozwanej, która zdaniem Sądu, oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego, uzasadnia odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest przy tym suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 25 marca 2011 roku, IV CZ 136/10, LEX; postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2012 roku, IV CZ 118/11, LEX; postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2012 roku, III CZ 10/12, OSNC 2012/7-8/98; postanowienie SN z dnia 9 lutego 2012 roku, III CZ 2/12, LEX). W ocenie Sądu taki właśnie szczególny wypadek zachodzi w stosunku do pozwanej. Pozwana utrzymuje się z emerytury i wynagrodzenia za pracę, której wysokość z trudem wystarcza na pokrycie jej miesięcznych wydatków. Dokonana analiza sytuacji życiowej i majątkowej M. G. doprowadziła Sąd orzekający w sprawie do przekonania, że pozwana nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów procesu, które zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy winna ponieść, jako przegrywająca proces.

Jednocześnie Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz radcy prawnego M. B. kwotę 738 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu (§ 4 ust. 1 i 3, § 8 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, tj. Dz.U. 2019, poz. 68).

Z powyższych względów orzeczono, jak w sentencji.