Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2022 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Szymon Śniady

Protokolant: sekretarz sądowy Agata Wójciak

po rozpoznaniu 9 sierpnia 2022 roku w Ł.

na rozprawie

sprawy z powództwa A. D., M. R.

przeciwko R. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego R. S. na rzecz każdego z powodów A. D. oraz M. R. odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od kwot po 10000 (dziesięć tysięcy) złotych od 27 czerwca 2021 roku do 20 grudnia 2021 roku;

2.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

3.  zasądza od pozwanego R. S. na rzecz powodów A. D. oraz M. R. kwoty po 500 (pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1933/21

UZASADNIENIE

A. D. oraz M. R. wnieśli o zasądzenie od R. S. na swoją rzecz kwoty po 20000 zł wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie do 27 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazano, że roszczenie oparte jest żądanie danego przez powodów pozwanemu zadatku w podwójnej wysokości wobec niewykonania umowy przedwstępnej nabycia nieruchomości przez pozwanego. Powodowie podstawę faktyczną żądania zadatku w podwójnej wysokości dopatrywali w zaniedbaniu przez pozwanego dokonania czynności faktycznych, których zawarcie umowy przyrzeczonej czyniłoby możliwym, a to nie wydania dokumentów o których mowa w § 4 ust. 2 umowy przedwstępnej. Zdaniem powodów brak współdziałania w powyższym zakresie uniemożliwił powodom pozyskanie źródeł finansowania zewnętrznego nabycia nieruchomości. Jednocześnie powodowie wskazali, że pozwany dwukrotnie odmówił zawarcia umowy przyrzeczonej za pośrednictwem Ł. K..

(pozew k. 3-6)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany wskazał, że Ł. K. nie był uprawniony do składania oświadczeń woli w imieniu pozwanego, który świadczył dla powodów usługi przy wnioskowaniu o kredyt i z tego powodu wydał mu dokumenty niezbędne do wystąpienia w imieniu powodów z wnioskiem kredytowym. Podkreślono, iż do nie zawarcia umowy nie doszło z przyczyn leżących po stronie pozwanego jednakże zwrócono na rachunek bankowy A. D. kwotę zachowku w wysokości wpłaconej.

(odpowiedź na pozew k. 65-69)

Pismem z 7 lutego 2022 roku, sprecyzowanym pismem z 14 marca 2022 roku pełnomocnik powodów cofnął pozew w zakresie żądania zasądzenia kwot po 10000 zł od pozwanego na rzecz obojga powodów bez cofnięcia żądania odsetek od cofanej kwoty roszczenia głównego. Podniesiono, iż powodowie otrzymali 20 grudnia 2021 roku przelew od pozwanego na kwotę 20000 zł zatytułowany „zwrot zadatku”.

(pismo k. 86-88, pismo k. 91)

Postanowieniem z 28 marca 2022 roku Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania od pozwanego kwot po 10000 zł na rzecz każdego z powodów.

(postanowienie k. 92)

Sąd ustalił, co następuje:

Ł. K. na zlecenie R. S. pośredniczy w sprzedaży budowanych przez niego domów. Do jego zadań należy ogłaszanie o sprzedaży nieruchomości, kontaktowanie kupujących z R. S.. Z uzyskanych cen sprzedaży R. S. płaci Ł. K. prowizję.

(zeznania Ł. K. k. 104v-105 znacznik czasowy 00:09:09-00:16:20 i 00:25:02-00:28:12)

14 lutego 2021 roku R. S. zawarł z A. D. oraz M. R. umowę przedwstępną „kupna-sprzedaży” nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) za kwotę 520000 zł. Kupujący oświadczyli że nieruchomość tę kupują w udziałach po 50%. Tego samego dnia A. D. w imieniu swoim oraz M. R. wpłacił R. S. kwotę 20000 zł tytułem zadatku.

(umowa k. 10-13, potwierdzenie przelewu k. 14, przesłuchanie M. R. znacznik czasowy 00:36:54-00:37:39 k. 107v)

Zgodnie z § 3 umowy w przypadku rezygnacji z niniejszej umowy kupujących kwota zadatku przepadła na rzecz sprzedającego. W przypadku natomiast rezygnacji z umowy przez sprzedającego lub niespełnienia warunków umowy zwróci on kupującym podwójną kwotę zadatku. Jednocześnie strony przewidziały, iż w przypadku nieotrzymania przez kupujących kredytu na zakup nieruchomości oraz przedstawieniu sprzedającemu negatywnych decyzji z co najmniej trzech banków sprzedający zwróci kupującym otrzymaną kwotę zadatku.

Strony uzgodniły datę zawarcia umowy sprzedaży na najpóźniej 15 kwietnia 2021 roku. Pozostała część ceny miała być uiszczona częściowo ze środków własnych kupujących w terminie 2 dni roboczych licząc od dnia podpisania aktu notarialnego umowy sprzedaży oraz w pozostałej części z kredytu bankowego najpóźniej w terminie 7 dni roboczych od dnia podpisania umowy sprzedaży.

Sprzedający zobowiązał się dostarczyć kupującym do dnia 28 lutego 2021 roku akt notarialny rep. (...) z 8 maja 2020 roku, wypis i wyrys z rejestru gruntów, projekt budowlany zgodnie z którym prowadzona jest budowa, dziennik budowy, pozwolenie na budowę z 17 lipca 2019 roku oraz zaświadczenie ze starostwa, czy przedmiotowa działka objęta jest uproszczonym planem urządzenia lasu.

(umowa k. 10-13)

Ł. K. na rzecz powodów zajmował się pośrednictwem w uzyskaniu kredytu hipotecznego, miał on otrzymać z tego tytułu prowizję.

(zeznania Ł. K. k. 104v znacznik czasowy 00:06:17-00:12:15)

Zapis dotyczący wydania dokumentów w umowie przedwstępnej został sporządzony na potrzebę zgromadzenia potrzebnych dokumentów do złożenia wniosku o udzielenie kredytu hipotecznego do banku, choć nie wszystkie z wymienionych dokumentów były do tego potrzebne. Dokumenty te zostały okazane przy stole podczas zawierania umowy przedwstępnej i przekazane Ł. K., który wprowadził je do systemu bankowego celem złożenia wniosku o udzielenie kredytu 14 marca 2021 roku.

(zeznania Ł. K. k. 105 znacznik czasowy 00:32:45-00:37:42, przesłuchanie A. D. k. 106v znacznik czasowy 00:05:54-00:11:41)

Decyzja kredytowa zapadła 15 maja 2021 roku.

(przesłuchanie A. D. k. 106v znacznik czasowy 00:11:41-00:14:49)

Ostatni kontakt Ł. K. z kupującymi był 14 kwietnia 2021 roku, podczas której to rozmowy zwrócił on uwagę kupującym, iż upływa termin zawarcia umowy przyrzeczonej, jednak pozwany poczeka na decyzję kredytową.

(wydruk wiadomości sms k. 28, przesłuchanie A. D. k. 106v znacznik czasowy 00:11:41-00:14:49)

11 maja 2022 roku A. D. i M. R. przekazali R. S. informację, iż rezygnują oni z usług (...), ale nadal chcą zawrzeć umowę. Zaproponowali oni zmianę umowy, w ten sposób, że mieli kupić dom po jego odbiorze budowlanym. Na pytania Ł. K. A. D. odpisał by anulował wniosek o kredyt złożony w Banku (...).

(wydruk wiadomości sms k. 29)

Wiadomością SMS z 14 maja 2021 roku Ł. K. poinformował A. D., iż anuluje wniosek w Banku (...), co jest jednoznaczne z rezygnacją z umowy sprzedaży. W odpowiedzi A. D. podkreślił, iż powodowie rezygnują jedynie z usług (...), zaś stroną sprawy jest R. S..

(wydruk wiadomości sms k. 28-29)

W wiadomości z 14 maja 2021 roku A. D. wskazał, iż wraz z drugą powódką kupią dom jako „zakończony” jeśli pozwany się zgodzi, zaś w przeciwnym wypadku będą składać wniosku o kredyt do innych banków. W jednej z odpowiedzi Ł. K. napisał A. D., iż po rozmowie z nim R. S. oświadczył, że nie chce kontynuować współpracy z powodami. Pisząc to Ł. K. kłamał, gdyż nie rozmawiał z pozwanym na powyższy temat. W kolejnej wiadomości Ł. K. sprecyzował, iż R. S. nie chce kontynuować współpracy z pozwanymi „na nowych warunkach”.

(wydruk wiadomości sms k. 30-33, zeznania świadka Ł. K. k. 105 znacznik czasowy 00:28:12-00:32:45)

Pismem doręczonym pozwanemu 23 czerwca 2021 roku pełnomocnik A. D. i M. R. złożył w ich imieniu oświadczenie o odstąpieniu od umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości i wezwał do zwrotu kwoty 40000 zł tytułem zwrotu podwójnej kwoty zadatku w terminie 3 dni od otrzymania pisma. W treści pisma wskazano, iż podstawą dochodzenia zadatku w podwójnej wysokości jest niewydanie przez pozwanego powodom dokumentów, o których mowa w § 4 umowy w terminie do 28 lutego 2021 roku oraz nieprzedstawienie adaptacji projektu dotyczącego zmiany systemu ogrzewania do 15 kwietnia 2021 roku, a także z uwagi na bezpodstawną odmowę zawarcia umowy przyrzeczonej przez sprzedającego.

(pismo k. 44-45, śledzenie przesyłki k. 46-47)

W odpowiedzi na powyższe pismo pełnomocnik R. S. wskazał, iż do zawarcia umowy przyrzeczonej niedoszło wskutek winy powodów, gdyż pozwany oczekiwał na pozytywny sygnał ze strony kupujących dotyczący otrzymania kredytu. W piśmie wskazano, iż R. S. czekałby dalej na sfinalizowanie transakcji przez kupujących, gdyby nieotrzymane oświadczenie.

(pismo k. 48-50)

R. S. przedmiotową nieruchomość sprzedał 2 listopada 2011 roku.

(umowa k. 75-82)

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się na zebranych w sprawie dokumentach oraz w przeważającej mierze zeznaniach świadków i przesłuchaniu stron. Dowody te wzajemnie się potwierdzały jednakże treść depozycji była w niewielkim zakresie ze sobą sprzeczna, jednak sprzeczności dotyczyły w zasadzie wzajemnej oceny zachowań stron umowy. Powyższe nie może dziwić wobec sporu sądowego między stronami oraz bezspornego konfliktu powodów ze świadkiem. Jednakże sąd nie dał wiary depozycji powoda w zakresie w jakim podał on, iż prosił Ł. K. o numer telefonu do pozwanego, którego miał nie otrzymać i że było mu sugerowane żeby się nie kontaktować z pozwanym bezpośrednio ponieważ co innego wynika z załączonych do pozwu wydruków wiadomości sms, a następnie zadawał pytania Ł. K. dotyczące nieruchomości dodając „A nie chce truc R., bo Ty masz z nim lepszy kontakt”.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 394 § 1 k.c. w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Jednakże w przypadku, rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony (§ 3).

Należy zatem podkreślić, iż uprawnienie strony, która dała zadatek przy zawarciu umowy, do żądania sumy dwukrotnie wyższej uzależnione jest od niewykonania przez drugą stronę zobowiązania z powodu okoliczności, za które ponosi ona wyłączną odpowiedzialność (por. Wyrok Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2016 roku, sygn. akt V CSK 293/15). W świetle przepisu art. 394 § 1 k.c. powództwo zasługiwałoby na uwzględnienie, gdyby powodowie wykazali, że nie zawarcie umowy przyrzeczonej wynikało z okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi wyłącznie pozwany (przy jednoczesnym odstąpieniu przez nabywców od umowy). Zważyć należy, iż ciężar wykazania powyższych okoliczności - zgodnie z treścią art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. - spoczywał na stronie powodowej.

W realiach niniejszej sprawy poza sporem pozostawał fakt uiszczenia zadatku oraz brak wykonania umowy w postaci zawarcia przez strony umowy przyrzeczonej. Spór natomiast dotyczył przyczyn powyższego zdarzenia.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów strony pozwanej dotyczącej legitymacji czynnej powodów oraz brak umocowania pełnomocnika powodów do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Co prawda w niniejszej sprawie zadatek wpłacił jedynie A. D. ze swoich środków, to jednak należało mieć na uwadze, iż czynił to w imieniu obojga kupujących. Powyższe wynika nie tylko z jednoznacznej w tym zakresie depozycji powodów, ale także z samego zapisu umowy przedwstępnej, który zobowiązywał do zapłaty zadatku oboje kupujących. A. D. dokonując czynności faktycznej wpłacenia zadatku działał jako w tym zakresie również na zlecenie i w imieniu M. R. i jej również należał się jego.

W zakresie pełnomocnictwa załączonego przez pełnomocnika powodów do oświadczenia o odstąpieniu umowy Sąd dostrzega, iż zgodnie z jego treścią pełnomocnik umocowany był do reprezentowania powodów w postępowaniu. W treści pełnomocnictwa nie ma natomiast wzmianki dotyczącej uprawnienia do składania lub odbierania oświadczeń materialnoprawnych. Jednakże w tym zakresie tutejszy Sąd podziela w całości pogląd Sądu Najwyższego wyrażony m.in. w wyroku z 23 lutego 2017 roku (sygn. akt V CSK 305/16) przewidziany w art. 91 k.p.c. zakres umocowania z mocy ustawy nie uprawnia pełnomocnika procesowego do złożenia oświadczenia materialnoprawnego, jednakże oświadczenie woli mocodawcy o udzieleniu pełnomocnictwa do złożenia takiego oświadczenia może być jednak złożone w sposób dorozumiany. W przypadku zastępowania strony przez pełnomocnika procesowego założenie celowego działania mocodawcy w kierunku wygrania procesu pozwala przyjąć, że zakresem umocowania strona objęła także złożenie w jej imieniu określonego oświadczenia woli, jeśli jest to niezbędne w ramach obrony jej praw w procesie – tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Objęcie pełnomocnictwem również możliwości złożenia oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy potwierdzili z resztą w toku postępowania również powodowie.

W zakresie zaś przyczyn nie zawarcia umowy przyrzeczonej Sąd miał na względzie, iż z jednej strony sprzedający zobowiązał się wydać kupującym określone dokumenty do 28 lutego 2021 roku oraz do 15 kwietnia 2021 roku, zaś z drugiej strony obie strony umowy zobowiązały się zawrzeć umowę przyrzeczoną do 15 kwietnia 2021 roku.

Nie budziło w sprawie wątpliwości, iż kupujący zasadniczą część ceny chcieli sfinansować z kwoty mającego być uzyskanym kredytu bankowego, o czym świadczy w szczególności uregulowany sposób zapłaty części ceny sprzedaży. Jednocześnie strony zgodnie ustaliły, iż w przypadku nieotrzymana kredytu i przedstawieniu sprzedającemu decyzji odmownych z co najmniej trzech banków w tej materii sprzedający zwróci kupującym dany przez nich zadatek. Powyższe sformułowanie zdaniem Sądu oznacza, iż strony zgodnie ustaliły, iż brak uzyskania kredytu na sfinansowanie zakupu domu będzie uznawany za okoliczność prowadzącą do nie zawarcia umowy przyrzeczonej, która nie wynika z winy kupujących jedynie w przypadku przedstawienia negatywnych decyzji kredytowych z trzech banków jw.

Poza wszelkim sporem strony do 15 kwietnia 2021 roku, ani później, nie zawarły umowy, zaś powodowie nie przedstawili decyzji z trzech banków odmawiających im udzielenia kredytu bankowego na zakup nieruchomości.

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę na podwójną rolę Ł. K. w niniejszej sprawie. Z jednej strony był on w stałym stosunku współpracy z pozwanym, wystawiał oferty sprzedaży jego nieruchomości i projektował umowy, które następnie pozwany już osobiście zawierał z kupującymi. Ł. K. nadto był swoistym łącznikiem, który kontaktował R. S. z powodami – nie tylko na początku transakcji, ale również w toku trwania umowy przedwstępnej, sam czerpiąc prowizję od pozwanego w przypadku finalizacji transakcji. Co jednak istotne powodowie wiedzieli, że to nie Ł. K. jest stroną umowy i nie on podejmuje decyzje co do jej wykonania, co z resztą podkreślał A. D. w wysłanych do Ł. K. wiadomościach sms. Z drugiej jednak strony Ł. K. składał w imieniu i na zlecenie powodów wniosek o udzielenie kredytu.

Co istotne to na powodach spoczywał ciężar zapłaty ceny za kupowaną nieruchomość i to oni byli zobowiązani do uzbierania odpowiednich środków pieniężnych. Z tego oczywistego twierdzenia wynika, iż to na powodach spoczywał obowiązek uzyskania kredytu. Umowa kredytowa miała być wszak zawarta przez powodów z którymś z banków, nie zaś przez pozwanego. Zgodnie z poglądem dominującym w orzecznictwie, niezebranie w stosownym terminie, środków na sfinansowanie zakupu nieruchomości jest kwalifikowane jako okoliczność zawiniona przez stronę mającą zapłacić cenę sprzedaży. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego Ł. K. w imieniu powodów złożył wniosek o udzielenie kredytu do Banku (...) S.A. i w tym zakresie reprezentował jedynie powodów. Na polecenie A. D. też wniosek przedmiotowy wycofał.

Powyższe konstatacja jest istotna z kilku powodów. Co istotne należy zwrócić uwagę, iż wszelkiego rodzaju błędy w prowadzeniu sprawy powodów przed bankami, czy też niezłożenie wniosku do właściwej liczby banków, przez Ł. K. nie mogą obciążać pozwanego. Czynności te nie były wykonywane w jego imieniu, ani na jego rzecz. Jak już wcześniej wskazano zawarcie umowy kredytu bankowego leżało w interesie powodów, a dla pozwanego jako sprzedającego było w istocie bez znaczenia – zawarcie umowy przyrzeczonej w istocie nie zależała od uzyskania przez powodów kredytu. Nadto z okoliczności, iż to Ł. K. reprezentował powodów w zakresie uzyskania kredytu bankowego nie może budzić zdziwienia okoliczność wydania dokumentów potrzebnych do uzyskania kredytu nie powodom, a właśnie Ł. K. – który dokumentów tych potrzebował do skutecznego złożenia wniosku na rzecz powodów. Co prawda faktycznie w umowie wskazano, iż dokumenty, o których mowa w § 4 umowy mają być dostarczone Kupującym, to jednak zapis ten nie oznacza, iż miały być one dostarczone im bezpośrednio, a nie podmiotowi świadczącemu usługi na ich rzecz – w szczególności, iż dokumenty te były potrzebne powodom w tej dacie jedynie do uzyskania kredytu, którą to czynność zlecili Ł. K.. Jednocześnie już w pozwie pełnomocnik powodów wskazał, iż powodowie wydali Ł. K. dokumenty potrzebne do złożenia wniosku kredytowego, zaś wniosek ten został skutecznie złożony do jednego banku – który wydał nawet pozytywną decyzję w tym przedmiocie. Nadto podczas spotkania stron umowy kupujący nie sprzeciwili się wydaniu dokumentów właśnie Ł. K.. Ł. K. do wniosku o udzielenie kredytu powodom zbierał również dokumenty od powodów, o czym A. D. pisał w wiadomościach sms do niego słanych.

Należy też zwrócić uwagę, iż powodowie nie wzywali pozwanego do wydania przedmiotowych dokumentów, ani listownie, ani telefonicznie. Jego adres pocztowy znali co najmniej od zawarcia umowy przedwstępnej 14 lutego 2021 roku, w którym adres ten był podany, zaś numer telefonu podał im Ł. K. we wiadomości sms 14 marca 2021 roku. Z uwagi na powyższe nie można uznać, iż pozwany nienależycie wykonał umowę w tym zakresie. Jednocześnie ewentualny brak wydania dokumentów nie mających zastosowania w sprawie (jak zaświadczenia dot. objęcia uproszczonym planem urządzania lasu), który do umowy został wpisany omyłkowo nie może świadczyć o niespełnieniu warunków umowy uprawniającym powodów do domagania się podwójnej kwoty zadatku, gdyż stanowiłby w istocie nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c. i jako taki nie zasługuje na ochronę prawną.

Pozwany nadto zobowiązał się przedstawić do 15 kwietnia 2021 roku, a więc do dnia zawarcia umowy przyrzeczonej, adaptację projektu. Powyższe nie nastąpiło, jednak strony zgodnie per facta concludentia akceptowały niedochowanie terminu zawarcia umowy przyrzeczonej, a co za tym idzie dorozumianie akceptowały niedochowanie terminu wydania innych dokumentów mających być wydanymi w dniu zawarcia umowy.

Z drugiej strony obie strony zobowiązały się zawrzeć umowę przyrzeczoną do 15 kwietnia 2021 roku, do czego jednak nie doszło. Co istotne powodowie do tego dnia nie otrzymali kredytu i nie dysponowali środkami na zapłatę ceny sprzedaży, jednakże pozwany zgadzał się na późniejsze zawarcie umowy z powodami po uzyskaniu przez nich kredytu. Powodowie jednak nie zawarli umowy kredytowej ani z pomocnictwem Ł. K., ani na własną rękę po rezygnacji z jego usług 11 maja 2021 roku (a więc już prawie miesiąc po pierwotnym terminie zawarcia umowy przyrzeczonej).

Co prawda pełnomocnik powodów w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy wskazywał, iż winę za nie zawarcie umowy ponosi pozwany, jednak stwierdzenie to nie znajduje oparcia w faktach. To pozwany wszak na wyznaczony termin zawarcia umowy przyrzeczonej dysponował przedmiotem swojego świadczenia tj. własnością nieruchomości, zaś pozwani nie dysponowali środkami finansowym na zapłatę swojego świadczenia pieniężnego. O uchylaniu się od zawarcia umowy nie może świadczyć oświadczenie Ł. K. o rzekomej rezygnacji ze współpracy z powodami przez pozwanego, skoro w odpowiedzi na nie A. D. odpowiedział, że decyzja w tym zakresie należy do pozwanego a nie Ł. K..

Kolejny kontakt powodów z pozwanym po rozmowie z 11 maja 2021 roku, w której wskazali oni że sami postarają się o kredyt nastąpiło dopiero w czerwcu 2021 roku łącznie z oświadczeniem o odstąpieniu od umowy. Podstawą odstąpienie od umowy był art. 394 § 1 k.p.c. przyznający prawo do odstąpienie od umowy w przypadku niewykonania umowy przez jedną ze stron. Jak wynika jednak z ustalonego stanu faktycznego umowy w rzeczywistości nie wykonały obie strony.

Jednakże sprzedający w piśmie swojego pełnomocnika oświadczenie to ostatecznie zaakceptował, wobec czego należało uznać, iż doszło do rozwiązania umowy między stronami.

Z uwagi na powyższe zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności za które ponoszą odpowiedzialność obie strony, zaś w takim wypadku nie jest należny zwrot zadatku dającemu go w podwójnej wysokości, a jedynie w wysokości danego zadatku (art. 394 § 3 k.c.), co nastąpiło w toku procesu.

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie również pozwany ponosi winę za okoliczność nie zwarcia umowy, nie wzywał on powodów do ich zawarcia, ani nie stawił się u notariusza celem zawarcia umowy przyrzeczone w prawidłowej formie. Należy przy tym podkreślić, iż prawo pozwanego do zatrzymania zadatku powstaje jedynie w sytuacji, gdy strona złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy; jeżeli mimo nie wykonania umowy przez drugą stronę, strona uprawniona nie odstąpiła od umowy, służy jej prawo żądania odszkodowania na zasadach ogólnych, którego wysokość jest określona wysokością poniesionej szkody (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2019 roku, sygn. akt III CSK 175/18).

Z uwagi na powyższe za uzasadnione Sąd uznał żądanie zwrotu przez powodów danego pozwanemu zadatku w oparciu o art. 395 § 3 k.p.c. Jako, że pozwany spełnił to świadczenie w toku procesu powództwo w pozostałym zakresie dotyczące roszczenia głównego podlegało oddaleniu.

Roszczenie o zwrot zadatku jest roszczeniem bezterminowym, dlatego termin jego zwrotu należy stosownie do art. 455 k.c. uzależnić od wezwanie do jego spełnienia. Jednakże jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego pozwany świadczenie to spełnił dopiero 20 grudnia 2021 roku, a wezwany do zwrotu zadatku do 26 czerwca 2021 roku, a zatem w okresie po 26 czerwca 2021 roku znajdował się w opóźnieniu. Stosownie zaś do art. 481 § 1 k.c. powodowie mieli prawo dochodzić odsetek ustawowych za opóźnienie, wobec czego Sąd zasądził odsetki od zwróconej dobrowolnie kwoty zadatku za ten okres.

Jako, że pozwany zwrócił zadatek w toku postępowania Sąd uznał go za przegrywającego postępowanie w tej części, tj. w 50%. Wobec powyższego Sąd o kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. obciążając strony nimi w równych częściach. Powodowie ponieśli w toku postępowania opłatę od pozwu w kwocie 2000 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3600 złotych i 17 zł tytułem skarbowej opłaty od pełnomocnictwa - łącznie kwotę 5617 złote. Pozwany natomiast poniósł koszt zastępstwa procesowego w wysokości 3600 zł oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa (należy przy tym podkreślić, iż powodowie udzielili pełnomocnikowi pełnomocnictwa na jednym tylko dokumencie). Mając na uwadze równe zainteresowanie powodów rozstrzygnięciem sprawy i równą wartość przedmiotu sporu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 500 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.