Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2022 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wioletta Sychniak

Protokolant: sekretarz sądowy Aleksandra Sikora

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2022 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

zasądza od (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.:

1.  kwotę 15 807,96 zł (piętnaście tysięcy osiemset siedem złotych i dziewięćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 września 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  kwotę 4617 (cztery tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 2186/21

UZASADNIENIE

W pozwie z 30 listopada 2021 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wniosła o zasądzenie od (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 15 807,96 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 4 września 2021 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Powódka, powołując się na nabycie wierzytelności na podstawie umowy cesji wierzytelności z 29.06.2021 r., dochodziła zapłaty tytułem zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego po szkodzie z 15 kwietnia 2021 roku, spowodowanej przez samoistnego posiadacza pojazdu mechanicznego, ubezpieczonego w zakresie OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

Pozwany nie uznał roszczenia w żadnej części i odmówił wypłaty odszkodowania powołując się na okoliczność, że bezpośredni poszkodowany posiadał inne pojazdy, z których mógł korzystać w zastępstwie uszkodzonego samochodu.

/pozew k. 4-7/

W odpowiedzi na pozew (...) spółka akcyjna w W. wniosło
o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko procesowe, strona pozwana zakwestionowała żądanie pozwu co do zasady argumentując, że nie zostało dowiedzione, by wydatki poniesione na wynajęcie samochodu zastępczego były celowe i ekonomicznie uzasadnione. Podniosła, że długość korzystania z pojazdu zastępczego nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Pozwany nie kwestionował stawki dobowej wynajmu.

/odpowiedź na pozew k. 43-44/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

15 kwietnia 2021 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego został uszkodzony samochód marki B. (...) nr rej. (...), należący do S. M.. Samochód był leasingowany i został wykupiony przez S. M., co potwierdza faktura.

Szkoda została spowodowana przez samoistnego posiadacza pojazdu mechanicznego, ubezpieczonego w zakresie OC w (...) spółka akcyjna w W.. Została zgłoszona ubezpieczycielowi w dniu 21 kwietnia 2021 roku.

Postępowanie dotyczące likwidacji szkody przeciągało się. W pierwszej kolejności Pozwany pismem z 26 czerwca 2021 roku odmówił wypłaty odszkodowania za uszkodzenie samochodu marki B. (...) nr rej. (...) powołując się na okoliczność, iż sprawca zdarzenia odmówił udziału w czynnościach terenowych. Ostatecznie w piśmie z 2 sierpnia 2021 roku ubezpieczyciel poinformował o przyznaniu odszkodowania w wysokości 30 500 złotych przy przyjęciu, że naprawa pojazdu jest nieopłacalna (stanowi nadmierny koszt).

/oświadczenie poszkodowanego k. 11, akta szkody - płyta CD k. 46,

decyzja o odmowie wypłaty odszkodowania k. 67v-68, 79,

decyzja o przyznaniu odszkodowania k. 68v-69, 80,

zeznania świadka S. M. k. 89-90 i 91 [00:04:01-00:41:44]/

Samochód marki B. został uszkodzony wskutek zdarzenia 15 kwietnia 2021 roku do tego stopnia, że trudno było go zabrać lawetą.

/zeznania świadka S. M. k. 89-90 i 91 [00:04:01-00:41:44]/

22 kwietnia 2021 roku S. M. zawarł z Powódką umowę najmu pojazdu zastępczego na okres do 29 czerwca 2021 r. Na tej podstawie S. M. wynajął samochód marki B. (...) nr rej. (...) z automatyczną skrzynią biegów. Dobowa stawka najmu została określona na 189 zł netto.

/umowa najmu pojazdu zastępczego k. 10,

zeznania świadka S. M. k. 89-90 i 91 [00:04:01-00:41:44]/

S. M. nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest płatnikiem podatku VAT, w związku z czym nie może go odliczyć od wynajmu samochodu zastępczego.

Poszkodowany wykorzystywał uszkodzony w zdarzeniu z 15.04.2021 r. samochód do dojazdów do pracy, wykonywania czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego oraz przewoził nim swoje zwierzęta.

S. M. w okresie wynajmowania samochodu zastępczego od Powódki miał inne pojazdy:

- samochód osobowy marki F. (...) nr rej. (...),

- samochód osobowy marki A. (...) nr rej. (...),

- samochód osobowy marki V. (...) nr rej. (...),

- samochód osobowy marki F. (...) nr rej. (...),

- motocykl marki H. (...).

Samochód osobowy marki F. (...) nr rej. (...) jest zarejestrowany na nazwisko poszkodowanego, ale faktycznym użytkownikiem samochodu jest jego brat. Pojazd został zarejestrowany na nazwisko poszkodowanego, bo było to korzystniejsze z uwagi na składki ubezpieczeniowe. Poszkodowany nie korzysta z tego samochodu; pieniądze na jego zakup pochodziły od brata S. M..

Samochód osobowy marki A. (...) nr rej. (...) w kwietniu 2021 roku był uszkodzony w takim stopniu, że nie był jezdny: były wycieki ze skrzyni biegów. Ten samochód S. M. nabył na mocy umowy zamiany. Samochód w takiej wersji nie występuje już na rynku; z uwagi na uszkodzenia jego wartość na potrzeby zamiany została ustalona na atrakcyjnym poziomie. Samochód został naprawiony po wakacjach 2021 roku i następnie sprzedany.

Samochód osobowy marki V. (...) nr rej. (...) S. M. kupił jako uszkodzony. Ma ten samochód do chwili obecnej; pojazd nadal nie jest naprawiony. W samochodzie uszkodzony jest silnik, nie można nim jeździć. Samochód jest przechowywany na terenie warsztatu.

Samochód osobowy marki F. (...) nr rej. (...) na 40 lat i jego stan odpowiada jego wiekowi. Samochód nie jest zarejestrowany jako auto zabytkowe. Poszkodowany jeździ nim na wydarzenia i zloty samochodowe. Roczny przebieg auta to około 400 km. Trudno dostać części zamienne do tego samochodu.

S. M. ma motocykl marki H. (...), ale nim nie jeździ, bo nie ma prawa jazdy kat. A.

Samochody są pasją S. M. i jego hobby – kosztownym. Stąd nabywanie samochodów m.in. uszkodzonych.

/oświadczenie poszkodowanego k. 11, oświadczenie k. 16,

zeznania świadka S. M. k. 89-90 i 91 [00:04:01-00:41:44]/

Z wynajętego samochodu marki B. (...) S. M. korzystał w taki sam sposób, jak z uszkodzonego w wyniku zdarzenia z 15.04.2021r. Dojeżdżał nim do pracy i wykorzystywał na co dzień. Poszkodowany ma 3 psy i kota; zwierzaki przewozi samochodem. Psy są duże, więc potrzebny jest duży samochód.

Poszkodowany nie od razu wynajął samochód zastępczy. Kolizja była w końcu tygodnia. Tuż po zdarzeniu S. M. źle się czuł i nie mógł jeździć samochodem, a po weekendzie wyjechał w delegację samochodem służbowym. Dopiero po powrocie z delegacji wynajął samochód zastępczy.

Z wynajęciem samochodu S. M. miał problemy. Zależało mu, by samochód był w wersji kombi, miał automatyczną skrzynię biegów i by wypożyczalnia zgodziła się na przewożenie zwierząt. Dodatkowym wymaganiem było rozliczenie z OC sprawcy zdarzenia, co nie każda wypożyczania akceptowała. Tylko Powódka zaproponowała poszkodowanemu wynajem na takich warunkach. Poszkodowany pytał o stawki dobowe wynajmu; były zbliżone.

/zeznania świadka S. M. k. 89-90 i 91 [00:04:01-00:41:44]/

29 czerwca 2021 roku poszkodowany S. M. zawarł z Powódką umowę cesji wierzytelności, na mocy której przeniósł na cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec pozwanego towarzystwa ubezpieczeń z tytułu kosztów wynajmu samochodu zastępczego w związku z wyżej wskazanym zdarzeniem drogowym. /umowa przelewu wierzytelności k. 12/

29 czerwca 2021 roku Powódka wystawiła fakturę numer (...) na kwotę 15 807,96 złotych brutto, obejmującą należność za wynajem pojazdu zastępczego w okresie 68 dni, z uwzględnieniem stawki 232,47 zł brutto za dobę.

Powyższa faktura została skorygowana fakturą korygującą NK/01/11/2021 w zakresie nazwy nabywcy.

Fakturę Powódka przesłała pozwanemu Towarzystwu (...) mailem w dniu 4 sierpnia 2021 roku.

/faktura VAT k. 8, faktura korygująca k. 9, korespondencja mailowa k. 14,

akta szkody – płyta CD k. 46/

W dniu 5 listopada 2020 roku Powód skierował do pozwanego Towarzystwa (...) wezwanie do zapłaty kosztów wynajmu pojazdu zastępczego
w związku ze szkodą zarejestrowaną pod numerem (...).

/wezwanie do zapłaty k. 14, akta szkody – płyta CD k. 46/

(...) spółka akcyjna w W. odmówiło wypłaty odszkodowania z tytułu kosztów wynajmu samochodu zastępczego, powołując się na okoliczność posiadania przez poszkodowanego innych pojazdów, które po szkodzie z 15.04.2021 r. mógł wykorzystywać w zastępstwie uszkodzonego samochodu marki BW.

Powódka złożyła odwołanie wraz z wezwaniem do zapłaty, doręczone Pozwanemu 15.11.2021 r., ale nie zostało uwzględnione.

/informacja o procesie likwidacji szkody k. 15, 17-18,

odwołanie wraz z wezwaniem do zapłaty k. 19-20,

potwierdzenie doręczenia k. 21, odpowiedź na odwołanie k. 22-23,

akta szkody – płyta CD k. 46/

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie okolicznością bezsporną było zdarzenie drogowe z 15 kwietnia 2021 roku, którego skutkiem była szkoda powstała w pojeździe należącym do S. M. i odpowiedzialność pozwanego Towarzystwa (...) za jego skutki. Nie budzi wątpliwości również czynna legitymacja procesowa Powoda, który na podstawie umowy przelewu wierzytelności z 29 czerwca 2021 roku wstąpił w prawa dotychczasowego wierzyciela, przysługujące mu wobec strony pozwanej w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego. Spór koncentrował się wokół zasadności korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego, bo Pozwany twierdził, że mógł korzystać z innych pojazdów, których w tamtym czasie był właścicielem.

Materialnoprawną podstawę roszczenia strony powodowej stanowi art. 822 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 621), poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej (OC) może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

W myśl art. 361 § 2 k.c., w granicach normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, jej naprawienie obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przepis ten konstytuuje zasadę pełnej kompensacji szkody i ma na celu przywrócenie majątku poszkodowanego do stanu, który istniałby, gdyby zdarzenie szkodzące nie miało miejsca. Wysokość odszkodowania powinna odpowiadać wielkości szkody, która wyznacza górną granicę należnego poszkodowanemu świadczenia.

Obowiązujące przepisy regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą, nie dają podstawy do automatyzmu przy orzekaniu o zwrocie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. W judykaturze akcentuje się przede wszystkim indywidualny charakter każdej sprawy, przez co należy rozumieć, że indywidualnie powinna być oceniana nie tylko zasadność refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale i ich wysokość. Dobitnie zostało to wyrażone w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, opubl. w OSN z 2012 r., nr 3, poz. 28), w której podkreślono, że „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej”.

Korzystanie z samochodu stało się przy obecnym stanie rozwoju stosunków społecznych i gospodarczych standardem cywilizacyjnym. Możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego ma umożliwić poszkodowanemu zachowanie takiego standardu życia codziennego, jak gdyby wypadek nie miał miejsca. Szkodą majątkową podlegającą naprawieniu są wydatki poniesione przez poszkodowanego w okresie naprawy pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego samochodu lub naprawy uszkodzonego, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Ta szkoda istnieje także wtedy, gdy poszkodowany zaciągnął zobowiązanie do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 13 marca 2020 roku, sygn. III CZP 63/19).

W realiach niniejszej sprawy spór koncentrował się wokół zasadności korzystania przez poszkodowanego z samochodu zastępczego; sporny był też okres czasu, przez który poszkodowany mógł zasadnie korzystać z samochodu zstępczego.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na ustalenie, że korzystanie przez poszkodowanego z samochodu zastępczego było uzasadnione. Faktem jest, że S. M. w dacie szkody (15.04.2021 r.) był właścicielem innych pojazdów mechanicznych. Realnie jednak nie mógł korzystać z żadnego z nich w taki sposób, jak z uszkodzonego B.. Z całą pewnością nie mógł korzystać z samochodów marki A. i V., które były niesprawne (niejezdne). Sprawny był F. (...), ale ten samochód nie był przeznaczony do codziennego użytku, co wynikało z bardzo długiego okresu jego eksploatacji i trudności w ewentualnym nabyciu części zamiennych. Poszkodowany nie mógł korzystać z motocykla marki H. (...): po pierwsze dlatego, że nie ma odpowiedniego prawa jazdy; po drugie dlatego, że motocykl nie może zastąpić samochodu, obydwoma pojazdami można się przemieszczać, ale pozostałe ich funkcje znacznie się różnią.

Jedynym samochodem, który był sprawny i mógłby ewentualnie zastąpić uszkodzone B. był F. (...). Jednak ten samochód, choć zarejestrowany na nazwisko poszkodowanego nie był jego własnością; poszkodowany nie był użytkowaniem tego samochodu. Realnie nie miał do niego dostępu.

Podsumowując: jakkolwiek S. M. miał w swoim posiadaniu inne pojazdy niż uszkodzony wskutek zdarzenia z 15.04.2021 r., to jednak w tamtym okresie realnie nie dysponował samochodem, który mógłby użytkować w taki sposób, jak uszkodzone B.. Podkreślić należy, że Pozwany dysponował na etapie postępowania likwidacyjnego wyjaśnieniami poszkodowanego, ale ich nie uwzględnił. Przesłuchany w toku postępowania sądowego w charakterze świadka S. M. potwierdził okoliczności, które wynikały z jego wyjaśnień złożonych ubezpieczycielowi. Nie ma żadnych powodów, by nie dać wiary zeznaniom świadka. Nie ma dowodów, które podważałyby wiarygodność tych zeznań i wskazywały na okoliczności przeciwne. Pozwany nie podjął inicjatywy dowodowej w takim kierunku.

Bezspornie samochód marki B. został wskutek zdarzenia z 15 kwietnia 2021 roku uszkodzony w takim stopniu, że jego naprawa była nieopłacalna. Pozwany wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie przy przyjęciu szkody całkowitej. Należy więc zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r oku, III CZP 76/13 zgodnie, z którą odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita).

W takim tonie zajął Pozwany stanowisko w odpowiedzi na pozew. Pominął jedynie, że postępowanie prowadzone w celu ustalenia jego odpowiedzialności za szkodę trwało znacznie dłużej niż wynajmowanie przez poszkodowanego samochodu zastępczego. Najem trwał do 29 czerwca 2021 roku, a odszkodowanie Pozwany wypłacił w sierpniu 2021 roku. Należy więc pominąć wywody o ograniczeniu najmu do dnia zapłaty odszkodowania. Żaden przepis prawa, a w szczególności art. 361 § 1 k.c. nie nakłada na poszkodowanego obowiązku zorganizowania sobie innego samochodu w zupełnym oderwaniu od obowiązków zakładu ubezpieczeń likwidującego szkodę w ramach swojej odpowiedzialności subsydiarnej za sprawcę tej szkody. Celem odszkodowania jest wyrównanie uszczerbku powstałego w majątku poszkodowanego. Skoro skutkiem kolizji drogowej było uszkodzenie pojazdu w takim stopniu, że musiał zostać wyłączony z dalszej eksploatacji, to odszkodowanie powinno umożliwić poszkodowanemu naprawę pojazdu, albo zastąpienie go innym. Obowiązujące przepisy nie nakładają na poszkodowanego większych obowiązków niż na zobowiązanego do naprawienia szkody. W niniejszej sprawie najem samochodu zastępczego został zakończony przed wypłatą jakiejkolwiek części odszkodowania. W tych okolicznościach Pozwany nie ma żadnych przekonujących argumentów dla uzasadnienia swojego twierdzenia, że najem pojazdu zastępczego trwał za długo i, że powinien zakończyć się w okresie wcześniejszym. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd uznał, za zasadny dalszy okres wynajmu pojazdu w wysokości 68 dni.

Podsumowując: roszczenie Powoda było w pełni zasadne, zaś zarzuty strony pozwanej całkowicie chybione. Uzasadniony koszt wynajęcia pojazdu zastępczego wyniósł łącznie 15 807,96 złotych, zaś Pozwany nie wypłacił z tego tytułu żadnej kwoty. Mając powyższe na uwadze, powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji wyroku.

Sąd rozstrzygnął o odsetkach z tytułu opóźnienia w wypłacie odszkodowania, na podstawie art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. Wymagalność roszczenia w stosunku do zakładu ubezpieczeń powstaje w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku, chyba że w powyższym terminie wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia jego odpowiedzialności lub wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe. W przedmiotowej sprawie Pozwanemu przedstawiono fakturę za wynajem samochodu zastępczego 4 sierpnia 2021 roku i od tej daty biegł 30 - dniowy ustawowy termin na zaspokojenie roszczenia. Sąd zasądził zatem odsetki od 4 września 2021 roku, zgodnie z żądaniem Powódki.

Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Powództwo zostało uwzględnione w całości, dlatego strona pozwana ma obowiązek zwrotu kosztów procesu Powódce. Na koszty postępowania poniesione przez Powódkę składają się: opłata od pozwu w wysokości 1000 złotych, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3600 złotych (zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych), oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych; razem 4617 złotych.