Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi

POSTANOWIENIE

Dnia 19 lipca 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodnicząca: Sędzia SR A. S.

Protokolant: st. sekr. sąd. M. U.

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Ł.

z udziałem Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł., B. D., D. P., A. P., E. W., J. T.

o stwierdzenie zasiedzenia

postanawia:

1.  stwierdzić, że Skarb Państwa nabył z dniem 1 stycznia 1985 roku przez zasiedzenie własność nieruchomości:

a) położonej w Ł. przy ulicy (...), składającej się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,1055 ha, obręb(...), oznaczonej na mapie do celów prawnych sporządzonej przez geodetę uprawnionego M. S., zarejestrowanej w (...) Ośrodku Geodezji w dniu 26 kwietnia 2018 roku, za numeremP.. (...).(...) objętej prowadzonym w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi Rep. H.. (...)

b) położonej w Ł. przy ulicy (...), składającej się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,1045 ha, obręb (...), oznaczonej na mapie do celów prawnych sporządzonej przez geodetę uprawnionego M. S., zarejestrowanej w (...) Ośrodku Geodezji w dniu 26 kwietnia 2018 roku, za numerem (...) (...).(...) objętej prowadzonym w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi Rep. H.. (...)

2.  uznać, że opisana w punkcie 1 (pierwszym) mapa stanowi integralną część postanowienia;

3.  przyznać radcy prawnemu M. P. tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce J. T. kwotę 1476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych), którą nakazuje wypłacić z środków Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi;

4.  oddalić wniosek Skarb Państwa o zasądzenie kosztów postępowania;

5.  ustalić, że wnioskodawca i uczestnicy postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt II Ns 2968/16

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 21 grudnia 2016 roku Skarb Państwa – Prezydent Miasta Ł., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniósł o stwierdzenie, że z dniem 1 stycznia 1985 roku Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie nieruchomość położoną w Ł. przy ulicy (...), oznaczoną jako działki o numerach (...), w obrębie (...), uregulowane w (...). (...). W charakterze uczestników postępowania wskazał Gminę M. Ł., B. D., D. P., A. P., E. W. i J. T..

W uzasadnieniu wyjaśnił, że w dziale (...) (...) jako właściciel działki (...) ujawniona jest O. K., zaś działki (...) W. i A. K. (1). Ich spadkobiercami są uczestnicy.

Nieruchomość została przejęta 1 września 1945 roku przez Zarząd (...) jako opuszczona. W latach 50-tych na terenie nieruchomości została zbudowana szkoła podstawowa nr (...). Przez cały okres objęty wnioskiem szkoła władała nieruchomością. Przeprowadzała remonty budynków, sprzątała i zarządzała. Wszystkie czynności były wykonywane w imieniu Skarbu Państwa. Nieruchomością nikt się nie interesował od zakończenia II wojny światowej.

/wniosek k. 2-4, pełnomocnictwo k. 5/

W piśmie z dnia 24 marca 2017 roku J. T. wniosła o ustanowienie dla niej pełnomocnika z urzędu. Oświadczyła, że kwestionuje zasiedzenie przez Skarb Państwa z uwagi na brak dowodów. Wniosła o nieobciążanie jej kosztami postepowania z powodu sytuacji materialnej.

/pismo k. 56/

W piśmie z dnia 28 marca 2017 roku B. D. przyłączyła się do wniosku. /pismo k. 61/

W piśmie z dnia 29 marca 2017 roku E. W. wniosła o oddalenie wniosku o zasiedzenie działki nr (...). Podniosła, że wnioskodawca nie przedstawił dowodów, że działka była faktycznie opuszczona. O. K. podejmowała po II wojnie światowej nieustanne starania o odzyskanie swojej własności kierując pisma do różnych instytucji Urzędu Miasta Ł.. W ocenie uczestniczki działka została bezprawnie przejęta. W czasie PRL właściciele nieruchomości z powodu siły wyższej byli pozbawieni realnej możliwości domagania się zwrotu mienia. Dlatego jej zdaniem od 1990 roku można mówić o początku biegu terminu potrzebnego do zasiedzenia.

/pismo k. 63-68/

W piśmie z dnia 28 marca 2017 roku D. P. przyłączyła się do wniosku. Zaprzeczyła jednak, aby nikt nie interesował się nieruchomością od zakończenia II wojny światowej. Do władz i instytucji występowała O. K., a po jej śmierci jej mąż G. K., następnie zaś E. K. (1). W dalszej części pisma oświadczyła, że sprzeciwia się wnioskowi o uznanie, że Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie działkę nr (...). Wskazała, że G. K. w odpowiedzi na swoje pismo otrzymał z Kuratorium O. Szkolnego w Ł. pismo z dnia 8 czerwca 1963 roku stwierdzające, że działka przy ul. (...) nie jest i nie była zajęta dla potrzeb Kuratorium.

/pismo k. 90-92/

Postanowieniem z dnia 15 maja 2017 roku Sąd w niniejszej sprawie ustanowił dla J. T. pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

/postanowienie k. 113/

W piśmie z dnia 4 września 2017 roku uczestnika J. T., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniosła o oddalenie wniosku o zasiedzenie działki nr (...). Pełnomocnik wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestniczce, które nie zostały uiszczone w całości ani w części. W uzasadnieniu podniesiono, że nie jest prawdziwe twierdzenie wnioskodawcy, jakoby był w posiadaniu działek objętych wnioskiem od 1945 roku. Działki o aktualnych numerach 291/12 i 291/7 nie były wykorzystane na potrzeby budowy szkoły. Żadna z nich nie znajduje się pod budynkiem szkoły ani pod boiskiem.

/pismo k. 131-132/

W piśmie z dnia 17 listopada 2017 roku A. P. wyjaśniła, że nie jest zainteresowana sprawą. O stanie majątkowym swojej babci O. K. rodzina nigdy jej nie informowała.

/pismo k. 141/

Postanowieniem z dnia 22 lutego 2018 roku Sąd w niniejszej dokonał ogłoszeń o toczącym się postępowaniu.

/postanowienie k. 152/

W piśmie z dnia 22 marca 2018 roku B. D. wniosła o nieobciążanie jej kosztami postępowania z uwagi na jej trudną sytuację materialną i zdrowotną.

/pismo k. 164-165/

W piśmie z dnia 22 marca 2018 roku D. P. oświadczyła, że mimo, iż nie zgadza się z twierdzeniami wnioskodawcy w zakresie powołanego przez niego stanu faktycznego, to wyraża zgodę na uwzględnienie jego wniosku o zasiedzenie. Wniosła o nieobciążanie jej kosztami postępowania z uwagi na jej trudną sytuację materialną i zdrowotną.

/pismo k. 167-169/

W dniu 27 kwietnia 2018 roku swój udział w sprawie zgłosił pełnomocnik uczestniczki E. W. w osobie radcy prawnego.

/pełnomocnictwo k. 177/

W piśmie z dnia 5 lipca 2018 roku pełnomocnik E. W. w osobie radcy prawnego wniósł o oddalenie wniosku o zasiedzenie działki (...) oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uczestniczka podniosła, że wnioskodawca nie wykazał, że w ogóle objął w posiadanie przedmiotową nieruchomość. W pozostałym zakresie podtrzymała dotychczasowe stanowisko.

/pismo k. 187-190/

Na rozprawie w dniu 12 lipca 2018 roku wnioskodawca wnosił o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych od uczestników, którzy nie przyłączyli się do wniosku. Uczestniczka E. W. wnosiła o nieobciążanie jej kosztami na wypadek uwzględnienia wniosku o zasiedzenie.

/protokół rozprawy k. 203-204/

Stanowiska uczestników nie uległy zmianie do czasu zamknięcia rozprawy.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) objęte wnioskiem stanowią:

a) położona w Ł. przy ulicy (...), składająca się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,1055 ha, obręb(...) oznaczona na mapie do celów prawnych sporządzonej przez geodetę uprawnionego M. S., zarejestrowanej w (...) Ośrodku Geodezji w dniu 26 kwietnia 2018 roku, za numerem (...) (...) (...), objęta prowadzonym w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi Rep. H.. (...)

b) położona w Ł. przy ulicy (...), składającej się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni (...)ha, obręb(...) oznaczona na mapie do celów prawnych sporządzonej przez geodetę uprawnionego M. S., zarejestrowanej w (...) Ośrodku Geodezji w dniu 26 kwietnia 2018 roku, za numerem P. (...).(...), objęta prowadzonym w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi Rep. H.. (...)

/wypis z rejestru gruntów k. 6, 39, kserokopia zaświadczenia k. 22, mapa k. 185/.

Nieruchomość oznaczoną aktualnym numerem (...) nabyli w dniu 8 kwietnia 1929 roku W. i A. małżonkowie K. jako plac oznaczony numerem (...)

/akt notarialny k. 7-8/

Nieruchomość przy ul. (...) oznaczoną aktualnym numerem (...) nabyła w dniu 27 kwietnia 1928 roku O. K. jako plac oznaczony numerem (...)

/akt notarialny k. 82-82v, kserokopia zaświadczenia k. 72/

W odpowiedzi na wniosek O. K. o wprowadzenie w posiadanie nieruchomości w Ł. przy ul. (...), Okręgowy Urząd Likwidacyjny w Ł., pismem z dnia 17 grudnia 1949 roku, wezwał ją do złożenia zaświadczenia hipotecznego stwierdzającego, że jest obecnie właścicielką nieruchomości.

/kserokopia pisma k. 71/

Pismem z dnia 7 sierpnia 1957 roku Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi powiadomiło O. K., w odpowiedzi na jej podanie z dnia 17 czerwca 1957 roku, że działka położona przy ul. (...), zbieg Statutowej może być zabudowana indywidualnym budynkiem mieszkalnym.

/kserokopia pisma k. 75/

W dniu 28 sierpnia 1959 roku O. K. udzieliła pełnomocnictwa swojej córce E. K. (1) do sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w Ł..

/kserokopia aktu notarialnego k. 85/

Pismem z dnia 8 czerwca 1963 roku Prezydium Rady Narodowej m. (...) powiadomiło G. K., że pod budowę szkoły przy ul. (...) zajęto działki nr (...), oraz, że działka przy ul. (...) nie jest i nie była zajęta dla potrzeb Kuratorium.

/kserokopia pisma k. 76/

Pismem z dnia 9 lipca 1966 roku Prezydium Rady Narodowej Ł. powiadomiło E. R. o terminie oględzin i wyceny nieruchomości przy ul. (...) przy udziale biegłych.

/kserokopia pisma k. 79/

O. K. zmarła w dniu 25 października 1959 roku. Pozostawiła męża G. K., który zmarł w dniu 7 stycznia 1967 roku. J. K. – syn O. i G. K. zmarł w dniu 6 listopada 1991 roku pozostawiając żonę A. K. (2) oraz córki A. K. (3) i E. K. (2).

/kserokopie wyciągów aktów zgonu k. 83 i 84, kserokopia świadectwa o ślubie k. 84, odpis skrócony aktu zgonu k. 89,odpisy skrócone aktów urodzenia k. 86-86v, 87-87v, k. 88-88v/

O. K. i G. K. zamieszkiwali w K. pozostając pod opieką swojej córki E.. Później przeprowadzili się do T., gdzie opiekę nad nimi przejął syn J. K.. J. K. nie interesował się nieruchomością stanowiącą działkę (...). E. W. nie wiedziała o istnieniu tej działki.

/zeznania uczestniczki E. W. k. 203/

W. K. zmarł w dniu 10 lipca 1938 roku. Jego żona A. K. (4) zmarła w dniu 3 marca 1957 roku. Małżonkowie W. i A. K. (4) mieli syna A. K. (5), który zmarł w dniu 13 grudnia 1969 roku jako rozwiedziony. A. K. (5) pozostawił córkę E. B. (córka J.), która zmarła w dniu 30 grudnia 1987 roku jako rozwiedziona. E. B. pozostawiła siostrę J. T. (córkę W. i J.).

/odpisy skrócone aktów zgonu k. 133-137, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 138/

J. T. o działce objętej wnioskiem o aktualnym numerze 291/12 dowiedziała się z korespondencji, którą otrzymała z Sądu w niniejszej sprawie. Nie słyszała, aby ktoś z jej rodziny interesował się tą nieruchomością.

/zeznania uczestniczki J. T. k. 202-203/

Działki objęte wnioskiem wraz z innymi działkami zostały objęte we władanie przez Skarb Państwa. (...) te zostały przeznaczone na cele wybudowanego na pobliskiej działce budynku Szkoły Podstawowej nr (...) w Ł. przy ul. (...). Budynek szkoły powstał w 1958 roku. Od czasu powstania szkoły, teren na którym usytuowany był budynek szkolny, boisko i pobliskie tereny zielone został ogrodzony. Ogrodzenie do dziś postawione jest w tej samej granicy. W ogrodzeniu znajduje się furtka i brama. Na przestrzeni lat ogrodzenie było wymieniane. Teren wewnątrz ogrodzenia obejmuje także działki o aktualnych numerach ewidencyjnych (...). Tylnym wyjściem z budynku wychodzi się schodami w stronę boiska i terenów zielonych, w tym działek nr (...). O cały teren dbały władze szkoły, podejmowały decyzje o przeznaczeniu terenu obejmującego także działki nr (...). O tereny zielone dba konserwator zatrudniony przez szkołę. Od czasu wybudowania szkoły nikt nie zgłaszał się z roszczeniami dotyczącymi działek nr (...).

/pisma k. 18, k. 30, faktura k. 19, kserokopia kroniki k. 23-29, kserokopia mapy k. 52, zeznania świadków: M. R. k. 149-150, M. M. k. 150, B. K. k. 150-151, M. B. k. 151, mapa k. 185/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów oraz ich kserokopii na podstawie art. 308 kpc, na podstawie zeznań uczestniczek J. T. i E. W. oraz zeznań powołanych świadków. Zeznania tych osób wzajemnie się uzupełniały i potwierdzały w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia podlega uwzględnieniu w całości.

Instytucja zasiedzenia regulowana jest w art. 172 – 176 k.c. Jego istota polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu (E. J., (...), W. – Z. 1996, s. 9). Instytucja ta odnosi się jedynie do praw rzeczowych, a jej funkcją jest usunięcie rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym, a stanem prawnym.

Stosownie do treści art. 172 § 1 k.c., w brzmieniu sprzed noweli kodeksu cywilnego ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 z późn. zm.), posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). § 2. Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Te krótsze terminy stosuje się, gdy zasiedzenie nastąpiło przed wejściem w życie wyżej wymienionej noweli, tj. przed dniem 1 października 1990 r. (zob. uchwała SN z dnia 10.01.1991 r., III CZP 73/90, OSN 1991/7/83; postanowienie SN z dnia 02.09. 1993 r., II CRN 89/93, Lex nr 110583).

Po przeprowadzeniu cytowanej noweli wydłużyły się okresy posiadania konieczne do stwierdzenia zasiedzenia. Dla nieruchomości wymagany upływ czasu to 20 lat dla posiadacza w dobrej wierze oraz 30 lat dla posiadacza w złej wierze.

Zgodnie z art. 50 dekretu z dnia 11 października 1946 roku Prawo rzeczowe /Dz.U. Nr 57, poz. 319, ze zm. / § 1 i § 2 kto posiada nieruchomość przez lat dwadzieścia, nabywa jej własność, chyba że w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie był w złej wierze (zasiedzenie). Temu, kto posiada nieruchomość przez lat trzydzieści, nie można zarzucać złej wiary.

Stosownie do treści art. XLI § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku, Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny /Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm./, do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie (§ 1). Jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu (§ 2).

Zasiedzenie to pierwotny sposób nabycia własności nieruchomości, do którego może dojść jedynie na skutek kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek, jakimi są: posiadanie samoistne przedmiotu podlegającego zasiedzeniu rozumiane jako sprawowanie władztwa nad rzeczą wyrażone w sposób subiektywny i obiektywny (corpus i animus) oraz upływ czasu, którego długość uzależniona jest od dobrej lub złej wiary posiadacza.

Stosownie do treści art. 336 k.c., posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

A zatem, w świetle powołanego przepisu posiadanie samoistne polega na faktycznym wykonywaniu tych uprawnień, które składają się na treść prawa własności. Posiadacz włada rzeczą samodzielnie, bezpośrednio lub pośrednio, we własnym imieniu i we własnym interesie. Tylko ten, kto rzeczą faktycznie włada z zamiarem władania nią dla siebie ( cum animo rem sibi habendi), jest jej posiadaczem samoistnym. Wola posiadania jest więc skierowana na określony rodzaj, zakres władztwa.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażany jest pogląd, który Sąd Rejonowy akceptuje, zgodnie z którym posiadanie samoistne może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, ale także wtedy gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać rzecz tak, jakby nim był (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1994 r., III CRN 18/94 za S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga druga, Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2003, str. 203).

Sama deklaracja wnioskodawcy nie może wystarczyć dla przyjęcia istnienia po jego stronie woli władania rzeczą jak właściciel. Istotne są jej zewnętrzne przejawy.

Zgodnie z art. 339 k.c., domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1961 roku o rozwoju systemu oświaty i wychowania (DZ. U. Nr 32, poz. 160 ze zm) obowiązującej do 24 października 1991 roku, Państwo zakłada, prowadzi i utrzymuje szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze. Wcześniej analogiczne uregulowanie znajdowało się w ustawie z dnia 11 marca 1932 roku o ustroju szkolnictwa (Dz.U. nr 38 poz. 389) – art. 1 ust. 1, według którego szkoły i zakłady naukowe i wychowawcze, utrzymywane wyłącznie przez Państwo, noszą nazwę szkół (zakładów) państwowych.

W ocenie Sądu należy podzielić stanowisko wnioskodawcy, że był posiadaczem samoistnym nieruchomości oznaczonych jako działki o aktualnych numerach 291/7 i 291/12 na sporządzonej i załączonej do akt sprawy mapie. W 1958 roku na pobliskiej działce powstał budynek szkoły podstawowej. Działki znajdujące się z tyłu tego budynku tworzyły okoliczne tereny zielone i boisko. Cały teren od momentu rozpoczęcia funkcjonowania szkoły był ogrodzony. Działki objęte wnioskiem stanowiły teren wykorzystywany dla potrzeb szkoły. Władze szkoły w imieniu Skarbu Państwa dbały o ten teren. Ogrodzenie było sukcesywnie ulepszane. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że Skarb Państwa podjął decyzję o przeznaczeniu terenu nieruchomości według własnego uznania, podejmował decyzje dotyczące remontów oraz dbał o budynek i niezabudowany teren wewnątrz ogrodzenia. Wnioskodawca ani nikt w jego imieniu nie pytał przy tym nikogo o zgodę na podejmowane czynności, w szczególności nie zwracał się do o akceptację w zakresie swoich działań do O. K., małżonków K. czy też ich następców prawnych. Osoby te nie przeszkadzały w funkcjonowaniu szkoły i wszelkich decyzjach, jakie się z tym wiązały. Nikt nigdy nie zwracał się do nich o udostępnienie do korzystania w jakimkolwiek zakresie nieruchomości. Posiadanie wnioskodawcy przez cały okres jego wykonywania było niezależne od woli i zgody kogokolwiek. Nie zostały przy tym ustalone takie okoliczności, które świadczyłyby, że Skarb Państwa rezygnuje z samodzielnego i niezależnego od woli innej osoby władania nieruchomością.

Drugą obok posiadania przesłanką zasiedzenia jest upływ czasu.

Dobra lub zła wiara posiadacza nieruchomości wpływa na długość okresu czasu niezbędną do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie. Przy dokonywaniu oceny dobrej lub złej wiary posiadacza uwzględnia się moment objęcia przez niego nieruchomości w posiadanie samoistne.

Posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto posiada usprawiedliwione okolicznościami przekonanie, że posiada rzecz zgodnie z prawem, które mu przysługuje. Dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku praw do rzeczy, ale także brak wiadomości spowodowany niedbalstwem, polegającym na przykład na nie sprawdzeniu stanu prawnego nieruchomości posiadającej księgę wieczystą.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z uzyskaniem posiadania przez Skarb Państwa w drodze czynności faktycznych poprzez zawładnięcie w złej wierze. Miał oni bowiem świadomość, że nie przysługuje mu prawo do nieruchomości.

Wnioskodawca samodzielnie decydował o zakresie koniecznych prac i przeznaczeniu nieruchomości. Jego działania na przestrzeni lat ugruntowały na zewnątrz przekonanie, że cały ogrodzony teren należy do szkoły. O. K., małżonkowie K. czy też ich następcy prawni przez szereg lat nie przejawiali zainteresowania w wykonywaniu przysługujących im uprawnień, nie przerywając biegu zasiedzenia.

Zważywszy, że bieg termu zasiedzenia rozpoczął się stosownie do powołanych wyżej regulacji z dniem 1 stycznia 1965 roku, jego koniec miał miejsce w dniu 1 stycznia 1985 roku.

Na gruncie niniejszej sprawy nie zostało ustalone na jakiej podstawie wnioskodawca objął w posiadanie nieruchomości objęte wnioskiem (czy wydano w tym przedmiocie jakąkolwiek decyzję). Jedynie dokument w postaci zawiadomienia o oględzinach i wycenie nieruchomości z 1966 roku (k.79) mógłby wskazywać na toczące się w tym przedmiocie postępowanie.

Niewątpliwe jest jednak, że po drugiej wojnie światowej, w wyniku działalności nacjonalizacyjnej państwa, wielu właścicieli nieruchomości utraciło własność na skutek przejęcia ich majątku na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd w niniejszej sprawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego, że władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego, może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia. Zasiedzenie jednak nie biegło, jeżeli właściciel nie mógł skutecznie dochodzić wydania nieruchomości (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 października 2007 roku, w sprawie III CZP 30/07, opubl. L.).

Sąd w niniejszej sprawie podziela także stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w postanowieniu z dnia 27 kwietnia 2017 roku, w sprawie II CSK 504/16, opubl. L., że niemożność dochodzenia roszczeń wobec Skarbu Państwa przed 1989 r. z przyczyn politycznych powinna zostać wykazana konkretnymi dowodami, dotyczącymi indywidualnie rozpoznawanej sprawy, a nie być ograniczona się do ogólnikowych stwierdzeń zainteresowanego podmiotu, a tym samym do niedopuszczalnej subiektywizacji siły wyższej.

W niniejszej sprawie nie zostało wykazane, że do 1989 r. oraz w kolejnych latach zainteresowani nie mogli wystąpić z powodu siły wyższej na drogę postępowania sądowego w celu odzyskania swojej własności. Brak jest dowodów wskazujących na próby idące w tym kierunku, zwłaszcza uzyskanie odmownej decyzji administracyjnej.

W odniesieniu do działki nr (...) należy stwierdzić, że brak jest dowodu, aby małżonkowie K. oraz ich następcy prawni w jakikolwiek sposób interesowali się nieruchomością. J. T. jak sama zeznała – dowiedziała się o jej istnieniu w toku niniejszego postępowania.

Jeśli chodzi o działkę nr (...), to uczestniczki przedłożyły dokumenty, które świadczą o podejmowaniu przez O. K. określonych czynności w stosunku do nieruchomości, ale głównie przed 1958 rokiem, kiedy to powstał budynek szkoły i od kiedy można mówić o posiadaniu terenu przez Skarb Państwa. Należy zaznaczyć, że nie zostało ustalone czy działka (...) była objęta wcześniej w posiadanie Skarbu Państwa. Budynek szkoły jest usytuowany na innej działce. Z ustaleń wynika, że teren był ogrodzony od momentu, gdy szkoła powstała, a jedyną pewną datą, jaka wynika z materiału dowodowego jest 1958 rok. Poza tym pisma O. K. nie świadczą o tym, aby miała ona problem z odzyskaniem władania działką o ówczesnym numerze (...) Np. z pisma k. 71 wynika, że jest ona wzywana do złożenia dowodu własności. Z pisma z dnia 7 sierpnia 1957 roku k. 75 wynika, że działka przy ul. (...) mogła zostać zabudowana budynkiem mieszkalnym. Nie ustalono, aby O. K. w tym zakresie jakieś dalsze czynności podejmowała. Nie ustalono czy złożone do akt postanowienie z dnia 15 marca 1951 roku (k. 74) dotyczy działki objętej wnioskiem, mowa jest w nim bowiem o nieruchomości przy ul. (...). Nie wiadomo czy pismo adresowane do G. K. z dnia 8 czerwca 1963 roku (k. 76) dotyczy nieruchomości objętych wnioskiem, zostało ono wystosowane już w okresie funkcjonowania szkoły, ale mowa jest w nim o tym, że działka przy ul. (...) nie była zajęta dla potrzeb Kuratorium. Nie ustalono jednak w odpowiedzi na jakie pismo G. K. taką informację do niego skierowano. W piśmie tym wymieniono działki zajęte pod budowę szkoły, zaś na działce (...) nie postawiono budynku. Ponadto nie wiadomo czy w piśmie mowa jest o działce (...) w jej aktualnych granicach, zwłaszcza w kontekście treści zaświadczenia (...) Ośrodka Geodezji (k. 77), stwierdzającego, że działka (...) znajdowała się wraz z innymi działkami na terenie położonym w Ł. przy ul. (...).

Niezależnie jednak od treści złożonych przez uczestniczki dokumentów wskazują one tylko na kierowaną przez O. K. i G. K. korespondencję dotyczącą nieruchomości przy ul. (...). Nawet gdyby postępowanie dowodowe jednoznacznie potwierdziło, że chodzi o nieruchomość w aktualnych granicach działki (...), to i tak nie wynika z nich, aby ówczesny właściciel nie miał realnej możliwości odzyskania swojej własności. W żadnym z tych pism nie widnieje informacja o podjęciu decyzji uniemożliwiającej uprawnionemu dostępu do jego własności. Nie wynika z nich też, aby właściciel, poza kierowaniem korespondencji, podejmował inne czynności zmierzające do objęcia władztwa nad nieruchomością.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w całości uwzględnił wniosek orzekając jak w punkcie 1 postanowienia.

Jednocześnie opisana w punkcie 1 postanowienia mapa stanowi integralną cześć postanowienia.

J. T. była w toku procesu reprezentowany przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu; koszty tej pomocy nie zostały opłacone w całości ani w części. W związku z powyższym w oparciu o § 2, § 11 pkt 1 i 8 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1715) Sąd przyznał radcy prawnemu M. P. ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 1476 złotych tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu oraz nakazał wypłatę tej kwoty z środków Skarbu Państwa.

Zgodnie z art. 108 k.p.c. w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie sądowe sąd ma obowiązek orzec o tym, kto ponosi koszty postępowania. Zasady ponoszenia kosztów postępowania w procesie różnią się od zasad ponoszenia kosztów postępowania w postępowaniu nieprocesowym. W postępowaniu nieprocesowym, co do zasady, każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (art. 520 § 1 k.p.c.)., o czym orzeczono w pkt 5 postanowienia. Według wyrażonej w § 1 art. 520 k.p.c. zasady każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ponosi koszty, które sam wydatkował bezpośrednio lub które powstały na skutek uwzględnienia przez sąd jego wniosku o przeprowadzenie określonych czynności procesowych. Sąd mając te okoliczności na uwadze oddalił wniosek Skarbu Państwa o zasądzenie kosztów postępowania. Stanowisko uczestniczek zajmowane w toku postępowania nie miało wpływu na rozmiar poniesionych kosztów przez wnioskodawcę.