Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Justyna Stelmach

Protokolant: stażysta Justyna Osiewała-Wawrowska

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2023 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko M. R.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 45.675,79 zł (czterdzieści pięć tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od kwoty 40.843,72 zł (czterdzieści tysięcy osiemset czterdzieści trzy złote siedemdziesiąt dwa grosze) od dnia 18 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  ustala i przyznaje wynagrodzenie w kwocie 2.656,80 zł (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) kuratorowi dla pozwanej nieznanej z miejsca pobytu – radcy prawnemu R. G., przy czym 2.160 zł (dwa tysiące sto sześćdziesiąt złotych) wypłacić kuratorowi z zaliczki uiszczonej przez powoda w dniu 7 czerwca 2022 roku, zaś pozostałą kwotę 496,80 zł (czterysta dziewięćdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) ze środków Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 4.447,69 zł (cztery tysiące czterysta czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nie obciąża pozwanej nieuiszczonymi wydatkami, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

Sygn. akt VIII C 1011/21

UZASADNIENIE

W dniu 1 września 2021 roku powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą
w W. wytoczył przeciwko pozwanej M. R. (poprzednio S.) powództwo o zapłatę kwoty 45.675,79 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 40.843,72 zł od dnia 18 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu powód podniósł, że żądanie pozwu znajduje swoje źródło w umowie pożyczki gotówkowej z dnia
24 sierpnia 2017 roku, na mocy której pozwana otrzymała pożyczkę w wysokości 68.358,93 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 79.237,20 zł i podlegała spłacie w miesięcznych ratach po 1.320,62 zł każda, począwszy od 21 września 2017 roku. Pozwana spłacała pożyczkę z opóźnieniem, a od dnia 24 października 2019 roku całkowicie zaprzestała spłat, co doprowadziło do powstania zadłużenia przeterminowanego, a w konsekwencji do wypowiedzenia umowy. Na dochodzone roszczenie składają się: niespłacony kapitał – 40.843,72 zł oraz odsetki – 4.832,07 zł, naliczone od dnia 21 sierpnia 2019 roku.

(pozew k. 2-5v.)

Postanowieniem z dnia 17 sierpnia 2022 roku Sąd ustanowił dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej kuratora procesowego.

W odpowiedzi na pozew kurator wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz
o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu kurator podniósł zarzut przedawnienia roszczenia za okres przed dniem 1 stycznia 2018 roku oraz zakwestionował okres naliczania odsetek.

(postanowienie k. 76, odpowiedź na pozew k. 87-87v.)

Odnosząc się do stanowiska strony przeciwnej powód podtrzymał powództwo
w całości. Uzupełniająco wyjaśnił, że pozwana dokonała wpłat w łącznej wysokości 30.763,64 zł, które pozwoliły na rozliczenie 23 rat pożyczki, z czego 23-ciej raty z terminem płatności do dnia 21 lipca 2019 roku. W konsekwencji dochodzone w sprawie roszczenie nie uległo przedawnieniu. Odnośnie należności odsetkowej wskazał, że obejmuje ona odsetki umowne w kwocie 3.011,46 zł naliczone za okres od sierpnia 2019 roku do lutego 2021 roku, a także odsetki karne w kwocie 1.820,61 zł naliczone za okres od października 2019 roku do lutego 2021 roku.

(pismo procesowe k. 106-107)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana M. R. w dniu 24 sierpnia 2017 roku zawarła z powodem umowę pożyczki nr (...), na mocy której bank udzielił jej pożyczki w kwocie 68.358,93 zł na okres 60 miesięcy. Powyższa suma poza kwotą wypłaconą pozwanej (50.000 zł) obejmowała składkę za ubezpieczenie – 11.863,94 zł oraz prowizję – 6.494,99 zł. Wypłaconą kwotę wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10.878,04 zł, łącznie 79.236,97 zł, pozwana zobowiązała się zwrócić w 60 ratach w wysokości po 1.320,62 zł każda (za wyjątkiem raty wyrównawczej wynoszącej 1.320,39 zł), począwszy od września 2017 roku. Pożyczkobiorca był uprawniony do rezygnacji z ubezpieczenia w dowolnym momencie trwania umowy. Rezygnacja z ubezpieczenia skutkowała podwyższeniem oprocentowania nominalnego pożyczki o 9.0 punktów procentowych. W przypadku zakończenia ochrony ubezpieczeniowej bank niezwłocznie zaliczał niewykorzystane koszty ochrony ubezpieczeniowej na spłatę pożyczki według zasad dla wcześniejszej spłaty, chyba że klient zawnioskuje inaczej. Tożsame działania bank podejmował w przypadku wcześniejszej spłaty zobowiązania.

W przypadku braku spłaty zobowiązań w ustalonym terminie niespłacona kwota pożyczki traktowana była jako zadłużenie przeterminowane, od którego bank był uprawniony naliczać odsetki karne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. W przypadku braku spłaty w terminie co najmniej dwóch pełnych rat, powód był uprawniony wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

Przedmiotowa umowa została własnoręcznie podpisana przez pozwaną.

(umowa pożyczki k. 10-21, harmonogram 24-24v., okoliczności bezsporne)

Pozwana na poczet zaciągniętej pożyczki dokonała wpłat w łącznej wysokości 30.763,64 zł, przy czym ostatnia wpłata w kwocie 320 zł miała miejsce w dniu 24 października 2019 roku. Z uwagi na zaprzestanie dalszej spłaty, pismem z dnia 2 sierpnia 2020 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 14 dni kwoty 16.355,16 zł, pod rygorem wypowiedzenia warunków umowy. Ponadto pouczył ją o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

P. nie spłaciła powstałego zadłużenia, w konsekwencji pismem z dnia 12 października 2020 bank wypowiedział pozwanej umowę pożyczki wzywając do spłaty całości zadłużenia w wysokości 48.042,28 zł, w tym 44.455,32 zł z tytułu kapitału.

W związku z rozwiązaniem umowy niewykorzystana część składki ubezpieczeniowej w łącznej wysokości 3.611,60 zł – stosownie do postanowień umownych – została zaksięgowana na poczet spłaty kapitału pożyczki. Na skutek powyższego niespłacona wartość kapitału została zmniejszona z kwoty 44.455,32 zł do kwoty 40.843,72 zł.

(wezwanie do zapłaty k. 25-25v., wypowiedzenie k. 16, wydruk z systemu Poczty Polskiej
k. 27, k. 28, okoliczności bezsporne)

W wyciągu z ksiąg bankowych z dnia 17 lutego 2021 roku powodowy bank wskazał, że łączne zadłużenie pozwanej z tytułu przedmiotowej umowy na dzień wystawienia wyciągu wynosi 45.675,79 zł i obejmuje: niespłacony kapitał – 40.843,72 zł oraz odsetki – 4.832,07 zł. (wyciąg z ksiąg bankowych k. 29-30)

Do dnia wyrokowania pozwana nie uregulowała zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawidłowość
i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Rozważania w sprawie rozpocząć należy od oceny zgłoszonego przez kuratora pozwanej zarzutu przedawnienia roszczenia. W niniejszej sprawie zastosowanie znajdował
3-letni termin przedawnienia zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 118 k.c. Jak wynika
z twierdzeń powoda, które nie były kwestionowane przez stronę przeciwną, pozwana spłaciła 23 raty pożyczki, a ostatnia wpłata miała miejsce w dniu 24 października 2019 roku, przy czym została ona zaksięgowana na poczet raty wymagalnej na dzień 21 lipca 2019 roku.
Z przedmiotowym pozwem powód wystąpił w dniu 1 września 2021 roku, co oznacza, że objęte nim roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Powód oparł swoje żądanie na przepisie art. 720 k.c., w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym. Dopiero wówczas zasadne staje się oczekiwanie od biorącego pożyczkę, że udowodni on spełnienie swego świadczenia umownego tj. zwrot pożyczki (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 roku, I ACa 285/12, LEX). Innymi słowy pozwany, od którego powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty powód nie wykaże, że pożyczki udzielił. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie powód wykazał, że udzielił pozwanej pożyczki w wysokości 68.358,93 zł, którą pozwana zobowiązała się zwrócić wraz
z odsetkami umownymi w 60 miesięcznych ratach. W poczet materiału dowodowego została załączona przedmiotowa umowa, pod którą widnieje własnoręczny podpis pozwanej, jak również załączniki do umowy, w tym deklaracja przystąpienia do ubezpieczenia oraz formularz informacyjny, również sygnowane przez pozwaną. W konsekwencji to pozwaną obciążał obowiązek udowodnienia, że spłaciła zaciągnięte zobowiązanie w całości, bądź też
w wysokości wyższej, aniżeli wynikającej z twierdzeń powoda, jeśli z faktu tego chciała wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Powinności tej pozwana sprostać nie zdołała. Dlatego też w oparciu o niepodważone przez stronę przeciwną twierdzenia powoda Sąd przyjął, że z tytułu przedmiotowej pożyczki M. R. dokonała wpłat na łączną kwotę 30.763,64 zł, co pozwoliło na spłatę 23 rat pożyczki. Wyjaśnienia wymaga w tym miejscu, że rozbieżność pomiędzy wartością dokonanych wpłat oznaczoną w pozwie (34.375,24 zł) a wartością podaną w piśmie procesowym z dnia
22 listopada 2022 roku (30.763,64 zł) jest pozorna i wynika z faktu, że kwota z pozwu uwzględnia również wysokość zwróconej części składki za ubezpieczenie 3.611,60 zł (3.611,60 zł + 30.763,64 zł = 34.375,24 zł). Odnosząc się do kwestii samego ubezpieczenia przypomnienia wymaga, że pozwana w każdym momencie mogła zrezygnować z ochrony ubezpieczeniowej i wówczas niewykorzystana część składki była księgowana na poczet kapitału pożyczki. W niniejszej sprawie pozwana wprawdzie z ubezpieczenia nie zrezygnowała, niemniej jednak rozwiązanie umowy przez bank skutkowało wygaśnięciem ochrony ubezpieczeniowej i zwrotem składki, który nastąpił w dniu 16 lutego 2021 roku, co wprost wynika z rozliczenia przedstawionego w treści pozwu (k. 5).

Na marginesie, niejako antycypując ewentualny zarzut możliwej apelacji zaznaczenia wymaga, że naliczona w umowie prowizja w wysokości 6.494,99 zł stanowiła raptem 12,99% kapitału pożyczki. Uwzględniając długość zobowiązania umownego – 60 miesięcy oraz treść art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, zdaniem Sądu nie sposób uznać, że opłata ta miała zawyżony charakter. Wyjaśnić w tym miejscu należy, że obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, która obok odsetek stanowi wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia pożyczkobiorcy środków finansowych i jest powszechnie stosowana przez instytucje bankowe. Oczywiste jest również, że skoro ustawodawca przewidział możliwość naliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości oznaczonej w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, a jednocześnie brak jest przepisów prawa, które zabraniałyby stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, nie sposób przyjąć, aby zastrzegając sporną opłatę powód działał w sposób sprzeczny z ustawą, bądź też dążył do jej obejścia. Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy
w Ł. w wyroku z dnia 19 czerwca 2018 roku w sprawie III Ca 686/18, z woli ustawodawcy, takie działanie powoda, które przejawia się naliczeniem pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości przewidzianej art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, jest w pełni dopuszczalne. Nie można zatem stwierdzić, że tego rodzaju zastrzeżenia umowne
w istocie mają na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych. skutkując nieważnością umowy w tej części czy też bezskutecznością tego zastrzeżenia z uwagi na jego abuzywny charakter (tak też m.in. Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 5 czerwca 2018 roku, II Ca 340/18, L.; Sąd Okręgowy w Lublinie w wyroku z dnia 26 lipca 2018 roku, II Ca 171/18, L.). Finalnie zwrócić należy uwagę, że większą część kosztów kredytu stanowiła nie prowizja, a odsetki umowne, co jednak miało związek
z oprocentowaniem umowy i długością zobowiązania.

Skoro więc pozwana po dniu 24 października 2019 roku nie dokonała żadnej wpłaty doprowadzając do powstania zadłużenia przeterminowanego, bank był uprawniony do wypowiedzenia zawartej umowy z zachowaniem umownego okresu wypowiedzenia. Czynność ta została poprzedzona wezwaniem do zapłaty, w którym powód pouczył dłużnika o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, a tym samym spełnił wymagania przewidziane w art. 75c prawa bankowego.

Odnosząc się natomiast do dochodzonego w sprawie roszczenia odsetkowego wskazać należy, że obejmowało ono zarówno odsetki umowne, jak i karne. Te pierwsze dochodzone
w łącznej kwocie 3.011,46 zł zostały naliczone w wysokości wynikającej z umowy
i harmonogramu za okres do momentu rozwiązania stosunku zobowiązaniowego, wobec czego ich wartość uznać należy za udowodnioną (por. harmonogram z k. 24-24v. z tabelą
z k. 106v.). Podkreślenia wymaga, że różnica pomiędzy ostatnią należnością odsetkową
w kwocie 96,12 zł a wartością z harmonogramu – 119,19 zł, wynika z faktu, że powód naliczył tę należność za niepełny okres 25 dni, tymczasem harmonogram zawiera odsetki za pełny miesięczny okres. Odsetki karne zostały z kolei naliczone od rosnącego z każdą nieuiszczoną w terminie ratą zadłużenia począwszy od dnia 24 października 2019 roku,
a następnie od całości wierzytelności postawionej w stan wymagalności. Powód wskazał przy tym od jakich konkretnie kwot, za jaki okres, wreszcie wg jakiej stopy procentowej, należność tą wyliczył, a Sąd nie znajduje podstaw do kwestionowania tego wyliczenia.

Reasumując, w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty Sąd przyjął, że pozwana nie spłaciła zadłużenia z tytułu przedmiotowej umowy bankowej w kwocie dochodzonej niniejszym powództwem, co dodatkowo potwierdza wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 17 lutego 2021 roku. Wprawdzie tego rodzaju wyciągi zostały pozbawione mocy prawnej dokumentu urzędowego, to jednocześnie nie budzi wątpliwości, iż jako dokument prywatny podlegają one ocenie przez Sąd. Dokument ten odzwierciedla zapisy w księgach bankowych, w których ujęta jest historia wszystkich operacji - wypłata kredytu, spłata raty, naliczanie opłat i odsetek itp. Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia
6 września 2018 roku (I AGa 178/18, L.), mimo, że obecnie dokumenty bankowe mają w procesie moc dokumentu prywatnego, posiadają walor wysokiej wiarygodności - a zatem zadłużeń i spłat dokonywanych na rachunkach oraz sumujących saldo zobowiązań. Przyjęcie więc, że wyciąg z ksiąg bankowych nie posiada żadnego waloru dowodowego nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 45.675,79 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od kwoty 40.843,72 zł od dnia 18 lutego 2021 roku do dnia zapłaty.

Odnosząc się do żądania odsetkowego pozwu podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek
w umówionej wysokości, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku, gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności
i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki
w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.447,69 zł, na którą złożyła się opłata od pozwu (2.284 zł), zaliczka na kuratora (2.160 zł) oraz koszt notarialnie poświadczonego pełnomocnictwa
(3.69 zł). Ponadto Sąd ustalił i przyznał kuratorowi – radcy prawnemu R. G. ustanowionemu dla pozwanej, wynagrodzenie w kwocie 2.656,80 zł i polecił wypłacić tę kwotę z zaliczki uiszczonej przez powoda w dniu 7 czerwca 2022 roku (2.160 zł), zaś pozostałą kwotę 496,80 zł ze środków Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

O nieuiszczonych kosztach sądowych, które pozwana powinna ponieść, jako strona przegrywająca spór, Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przejmując je na rachunek Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

Z powyższych względów orzeczono, jak w sentencji.