Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w P.

przeciwko S. S.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 3261/15

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2015 roku powód - Č. P.’ovna A. S. z siedzibą w P., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu S. S. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 481,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona należność powstała w związku z udzieleniem przez powoda ochrony ubezpieczeniowej na podstawie zawartej przez strony umowy, potwierdzonej polisą nr (...) z dnia 1 kwietnia 2014 roku, która trwała do dnia 31 marca 2015 roku. Przedmiotem umowy było objęcie pakietem ubezpieczeń zawierającym ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku ze zdarzeniami związanymi z pojazdem marki D. (...) o nr rej. (...). Pozwany nie zapłacił w terminie składki za ubezpieczenie.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-3v)

W dniu 20 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Nakaz ten zaskarżył sprzeciwem pozwany. W uzasadnieniu S. S. wskazał, że nie zawierał z powodem umowy ubezpieczenia, a przekazał mu wyłącznie dane umożliwiające wyliczenie składki ubezpieczeniowej. Pozwany podniósł ponadto, że w kilka dni po odbyciu pierwszej rozmowy telefonicznej, dwukrotnie zadzwonił do niego pracownik firmy ubezpieczeniowej P., któremu powiedział,
że on nie zawierał umowy z tą firmą umowy a jedynie chciał uzyskać informację na temat wysokości składki. Pozwany oświadczył, że po około dwóch miesiącach od pierwszej rozmowy telefonicznej otrzymał pismo wzywające go do zapłaty składki. Pozwany podniósł, że wielokrotnie ubezpieczał auto ale po raz pierwszy doszło do takiej sytuacji jak w przedmiotowej sprawie.

Postanowieniem z dnia 21 września 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

(nakaz zapłaty k. 4, sprzeciw k. 5v.-6, postanowienie k. 8)

Pozwem złożonym na urzędowym formularzu powód podtrzymał żądanie pozwu wraz z uzasadnieniem jak w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Jednocześnie odpowiadając na złożony sprzeciw powód wskazał, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia wiążącej umowy ubezpieczenia.

(odpowiedź na sprzeciw k. 10, pozew k. 11-12)

W piśmie procesowym opatrzonym datą 11 grudnia 2015 roku pełnomocnik powoda, podtrzymując stanowisko jak dotychczas, wskazał, że umowa stanowiąca źródło pozwu została zawarta na odległość. W trakcie rozmowy telefonicznej pozwanemu została przedstawiona oferta ubezpieczenia wraz z ogólnymi warunkami, na jakich umowa zostanie zawarta, co następnie zostało potwierdzone stosownym dokumentem przesłanym pozwanemu.

(pismo procesowe powoda k. 23-24)

Na rozprawie w dniu 23 marca 2016 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

(protokół rozprawy k. 29)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany S. S. jest właścicielem pojazdu marki D. (...)
o nr rej. (...), który to pojazd był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w E. Hestia. Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres do dnia 31 marca 2014 roku.

W marcu 2014 roku pozwany zadzwonił na infolinię powoda, celem zapoznania się z jego ofertą ubezpieczeniową dotyczącą ubezpieczenia OC. W rozmowie z pozwanym pracownik powoda J. S., po potwierdzeniu danych dotyczących rozmówcy oraz należącego do niego pojazdu, przedstawiła pozwanemu ofertę obejmującą ubezpieczenie OC oraz A. Wypadkowy, wyliczając składkę za ubezpieczenie na kwotę 481,70 zł. Pozwany, po ustnym zaakceptowaniu wysokości składki, został poinformowany, że na podany przez niego adres e-mail powód prześle druk z danymi do przelewu oraz ogólne warunki ubezpieczenia, zaś po opłaceniu i zaksięgowaniu składki w systemie – list powitalny wraz z certyfikatem oraz oryginał polisy, a także, że dotychczasowa rozmowa jest równoważna ze złożeniem przez niego wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia. Następnie, pozwany zapytany, czy chce zawrzeć umowę ubezpieczenia OC wraz z A. Wypadkowy i Zieloną Kartą ze składką 481,70 zł, płatną jednorazowo przelewem bankowym, wyraził zgodę na powyższe. Po otrzymaniu zgody J. S. oświadczyła pozwanemu (13 minuta 17 sekunda nagrania na płycie CD), że w imieniu powoda udziela mu ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC od 1 kwietnia 2014 roku, od godziny 00, pod warunkiem opłacenia składki przed tym terminem, zaś w przypadku pozostałych ubezpieczeń, od daty startu OC. Jednocześnie pozwany został zobowiązany do zapłaty składki zgodnie z harmonogramem, która to składka podlegała zapłacie w terminie 14 dni od daty rozmowy, ale nie później niż dzień startu ochrony.

(zapis rozmowy na płycie CD k. 20, okoliczności bezsporne)

Powód sporządził dokument zatytułowany „30-dniowe potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia”, w treści którego wskazał, że w/w dokument wraz z potwierdzeniem wpłaty składki lub jej pierwszej raty stanowi potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia w firmie (...)’ovna S.A. Oddział w Polsce. W dalszej części dokumentu wskazano ponadto, że potwierdzenie jest ważne tylko z dowodem wpłaty składki. Również w piśmie przewodnim do omawianego dokumentu powód wyraźnie zaznaczył, że czasowe potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązuje przez 30 dni od daty opłacenia składki lub jej pierwszej raty i jest ważne wraz z dokumentem potwierdzającym opłacenie składki. W piśmie tym zawarto także informację, że niezwłocznie po zaksięgowaniu wpłaty na koncie powoda pozwanemu zostaną przesłane na podany przez niego adres e-mail dokumenty ubezpieczeniowe, tj. certyfikat wraz z listem powitalnym, polisa oraz OWU Komunikacyjnych P.. Dokument ten jest opatrzony datą 6 marca 2014 roku.

Brak jest w aktach sprawy dowodu doręczenia powyższego pisma pozwanemu i ewentualnej daty jego doręczenia.

S. S. nie opłacił składki za ubezpieczenie, w konsekwencji, zgodnie z treścią otrzymanych od powoda dokumentów oraz przeprowadzonej rozmowy telefonicznej, powód nie udzielił mu ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC od dnia 1 kwietnia 2014 roku.

W dniu 22 kwietnia 2015 roku kierownik działu windykacji powodowej spółki sporządził ostateczne przesądowe wezwanie, wzywające pozwanego do zapłaty składki w wysokości 481,17 zł.

(30-dniowe potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia k. 13-14, pismo k. 32-33, wezwanie do zapłaty k. 15, k. 34-35, okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów oraz zapis rozmowy telefonicznej na płycie CD, których prawdziwości ani rzetelności sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlega oddaleniu.

W sprawie znajdują zastosowanie przepisy Księgi pierwszej – części ogólnej Kodeksu cywilnego oraz przepisy Księgi trzeciej dotyczące umowy ubezpieczenia oraz przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z treścią przepisu art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia. Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w art. 811 k.c., w razie wątpliwości umowę uważa
się za zawartą z chwilą doręczenia ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia. (art. 809 k.c.).

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawiera się (co do zasady) na okres 12 miesięcy.

W przedmiotowej sprawie bezspornym było, że pozwany w marcu 2014 roku zadzwonił na infolinię powoda, celem zapoznania się z ofertą ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia OC. Uwzględniając treść rozmowy telefonicznej odbytej przez pozwanego z pracownikiem powoda, Sąd przyjął, że rozmowa ta była równoważna ze złożeniem wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia, zaś sam pozwany oświadczył w jej toku, że chce zawrzeć z powodem umowę ubezpieczenia OC wraz z A. Wypadkowy i Zieloną Kartą ze składką 481,70 zł, płatną jednorazowo przelewem bankowym, najpóźniej do dnia 31 marca 2014 roku. Poza sporem pozostawało ponadto, że S. S. nie zapłacił składki, o której mowa wyżej.

Oś sporu w niniejszej sprawie ogniskowała się wokół ustalenia, czy powodowi, pomimo braku płatności składki, przysługuje roszczenie o jej zapłatę, i czy powód świadczył ochronę ubezpieczeniową, z tytułu czego mógłby domagać się zapłaty składki.

Rozważania w powyższym zakresie rozpocząć należy od wskazania, że zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie umowa ubezpieczenia nie jest rozumiana jednolicie. Według pierwszej z teorii, świadczeniem zakładu ubezpieczeń jest zapłata określonej sumy pieniężnej, a tę zakład świadczy tylko wtedy, gdy zajdzie wypadek ubezpieczeniowy (tzw. teoria świadczenia pieniężnego) w czasie, gdy zakład świadczy ochronę ubezpieczeniową. Przy tej koncepcji ujawnia się losowy charakter umowy, widoczny jest też brak ekwiwalentności świadczeń, gdyż albo ubezpieczający spełniając swe świadczenie nie otrzyma nic w zamian, gdy do wypadku nie dojdzie, albo świadczenie zakładu ubezpieczeń z reguły znacznie przewyższy świadczenie ubezpieczającego, gdy wypadek się zdarzy. W żadnej zatem sytuacji nie wystąpi równowaga świadczeń stron ani czasowa zbieżność w ich spełnieniu, co wyklucza przyjęcie, iż umowa ubezpieczenia jest umową wzajemną (por. m.in. wyrok SN z dnia 20 października 2006 roku, IV CSK 125/06, OSNC-ZD 2008/1/7; wyrok SN z dnia 6 listopada 2003 roku, II CK 177/02, LEX nr 457755; M. L., Oprocentowanie jako świadczenie wzajemne, PiP 2005/1/29-43; B. K., Kilka mitów z zakresu teorii umów, (...)-328). Zwolennicy przeciwnej teorii, zwanej teorią ryzyka, podnoszą z kolei, że zakład ubezpieczeń, zobowiązując się do ponoszenia ryzyka zapłaty określonej sumy pieniężnej w razie wypadku ubezpieczeniowego, świadczy ochronę ubezpieczeniową. Świadczeniem zakładu ubezpieczeń jest zatem udzielenie ochrony ubezpieczeniowej, a ewentualnie - gdy do wypadku dojdzie - także świadczenie pieniężne (por. m.in. wyrok SA w Gdańsku z dnia 6 sierpnia 2015 roku, V ACa 936/14, LEX nr 1842253; wyrok
SA w W. z dnia 4 kwietnia 2013 roku, VI ACa 1324/12, LEX nr 1331146; wyrok NSA w W. z dnia 19 stycznia 2012 roku, (...), LEX nr 1113626).

Mając świadomość powyższych rozbieżności Sąd uznał, że na gruncie omawianej sprawy nie ma potrzeby opowiedzenia się za jedną z przedstawionych teorii. Z przedłożonych przez powoda dokumentów oraz treści rozmowy, jaką pozwany odbył z pracownikiem powoda, wprost wynika, wbrew twierdzeniom pozwu, że powód nie świadczył na rzecz pozwanego ochrony ubezpieczeniowej. Nie powielając poczynionych ustaleń faktycznych przypomnienia wymaga, że po tym jak pozwany wyraził zgodę na warunki umowy ubezpieczenia OC przedstawione przez pracownika powoda, został on poinformowany, że powód udziela mu ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC od 1 kwietnia 2014 roku, od godziny 00, jedynie pod warunkiem opłacenia składki przed tym terminem, zaś w przypadku pozostałych ubezpieczeń, od daty startu OC. Jednocześnie pozwany został zobowiązany do zapłaty składki zgodnie z harmonogramem, która to składka podlegała zapłacie w terminie 14 dni od daty rozmowy, ale nie później niż dzień startu ochrony. W sprawie, co było między stronami bezsporne, pozwany nie uiścił składki za ubezpieczenie, a tym samym nie doszło do ziszczenia się warunku zawieszającego, który konstytuował po stronie ubezpieczyciela obowiązek świadczenia na rzecz pozwanego ochrony ubezpieczeniowej. Zgodnie bowiem z treścią art. 89 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego. S. S. nie uiścił składki za ubezpieczenie wobec czego powód nie świadczył na rzecz ubezpieczającego ochrony ubezpieczeniowej
i w konsekwencji nie może budzić wątpliwości wniosek, że nie może on żądać od pozwanego zapłaty zaległej składki za świadczoną ochronę ubezpieczeniową (jak podnosi w pozwie), której nie było. Nawet gdyby bowiem założyć, że umowa ubezpieczenia jest jednak umową wzajemną, warunek wzajemności (świadczenie ochrony ubezpieczeniowej) nie został przez powoda spełniony. W ocenie Sądu w rozpatrywanej sprawie powód nie tylko nie świadczył na rzecz pozwanego ochrony ubezpieczeniowej, ale jak wynika z wystawionego przez powoda dokumentu zatytułowanego „30-dniowe potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia”, dokument ten stanowił potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia wyłącznie w połączeniu z potwierdzeniem wpłaty składki lub jej pierwszej raty. Także w piśmie przewodnim do omawianego dokumentu ubezpieczyciel zamieścił zapis, że jest to (jedynie) czasowe potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia, które obowiązuje przez 30 dni od daty opłacenia składki lub jej pierwszej raty i jest ważne
wraz z dokumentem potwierdzającym opłacenie składki, przy czym wskazać należy, że w aktach sprawy nie ma nawet żadnego dowodu potwierdzającego doręczenie tego dokumentu pozwanemu. Brak jest również jakiegokolwiek innego dowodu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia z pozwanym wraz z dowodem jego doręczenia pozwanemu, zgodnie z treścią przepisu art. 809 k.c., do czego wprost był zobowiązany zawodowy pełnomocnik powoda postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2016 roku.

W tym stanie rzeczy uznać trzeba, że wobec nieuiszczenia składki przez pozwanego nie doszło do skutecznego zawarcia umowy, co wprost wynika z dokumentu złożonego przez pełnomocnika powoda a zatytułowanego „30-dniowe potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia”. Jedynie bowiem wraz z potwierdzeniem uiszczenia składki ubezpieczeniowej dokument ten stanowił czasowe potwierdzenie zawarcia umowy. Nadto strony ustaliły, że ochrona ubezpieczeniowa jest udzielana pod warunkiem uiszczenia składki, co wprost potwierdził powód we wskazanym dokumencie ( por. wyrok SO w Olsztynie z dnia 26.11.2013r., sygn. akt IX Ca 431/13).

Skoro zatem pozwany nie opłacił składki za ubezpieczenie, która to czynność była warunkiem sine qua non udzielenia pozwanemu ochrony ubezpieczeniowej i przyjęcia, że doszło do skutecznego zawarcia umowy ubezpieczenia OC, powód nie może domagać się należności za udzieloną pozwanemu ochronę ubezpieczeniową,
na co wprost wskazuje pełnomocnik powoda, bowiem ta nie była świadczona. Podkreślić należy, że powód złożonymi dokumentami wykazał okoliczność przeciwną do postawionej w pozwie tezy o udzieleniu pozwanemu ochrony ubezpieczeniowej. Na marginesie podkreślić należy, że niespornym pozostaje, uwzględniając redakcję przepisów kodeksu cywilnego dotyczącą umowy ubezpieczenia, że składka należy się ubezpieczycielowi jedynie za faktycznie udzieloną ochronę ubezpieczeniową.

W tym miejscu przypomnienia wymaga, że przedmiotowa sprawa jest rozpoznawana według przepisów o postępowaniu uproszczonym, zgodnie zaś z treścią art. 505 ⁴ § 1 k.p.c. w postępowaniu tym zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Zakaz przedmiotowej zmiany powództwa jest przy tym zakazem bezwzględnym, co oznacza, że dotyczy zarówno zmiany żądania, jak i zmiany podstawy faktycznej żądania zgłoszonego w pozwie. W konsekwencji, jak podnosi się w doktrynie, należy też przyjąć, że czynność procesowa powoda zmierzająca do przedmiotowej zmiany powództwa jest bezskuteczna nawet wtedy, gdy nowe żądanie nadaje się również do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym ( por. .Ereciński Tadeusz (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. IV).

Wskazać również należy na przepis art. 6 k.c., zgodnie z treścią którego ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. W ocenie Sądu strona powodowa musiała mieć świadomość niedostatecznej mocy dowodowej złożonych do akt sprawy dokumentów, zwłaszcza, że od początku postępowania była ona reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, a nadto postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2016 roku została wezwana do złożenia dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia z pozwanym wraz z dowodem jego doręczenia pozwanemu, któremu to wezwaniu powód jednak nie sprostał. W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu pełnomocnik powoda złożył bowiem wyłącznie pismo przewodnie, o którym była mowa wyżej, z którego treści wynika wyłącznie, że dla zawarcia umowy ubezpieczenia niezbędnym jest opłacenie przez pozwanego składki za ubezpieczenie, która to przesłanka nie została w sprawie spełniona.

Wobec powyższego przedmiotowe powództwo należało oddalić.